ဖက္ဒရယ္ပညာေရး အပိုင္း (၈-၉-၁၀) ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကေရစီစနစ္ (သို႔မဟုတ္) အိႏၵိယႏုိင္ငံ

ဖက္ဒရယ္ပညာေရး အပိုင္း (၈-၉-၁၀) ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကေရစီစနစ္ (သို႔မဟုတ္) အိႏၵိယႏုိင္ငံ

• 
• 

Details

Category: ပညာရပ္စာတမ္းမ်ား

Published on Wednesday, 01 July 2015 02:30

Written by Thein Naing

(သံလြင္တုိင္းမ္ဂ်ာနယ္ - ေမ၊ ဇြန္၊ ဇူလိုင္ ၂၀၁၅)
ကမၻာ့အႀကီးဆံုး ဖက္ဒရယ္ ဒီမိုကေရစီ၊ သန္း တစ္ေထာင့္ ႏွစ္ရာေက်ာ္ျဖင့္ လူဦးေရ ဒုတိယ အထူထပ္ဆံုးႏုိင္ငံ၊ ဆင္းရဲ -ခ်မ္းသာ ကြာဟခ်က္ ႀကီးမားေနဆဲ ႏုိင္ငံ၊ ႏွစ္ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ ယဥ္ေက်းမႈေနာက္ခံႏွင့္ ႏုိင္ငံ၊ လုပ္သားအင္အား အမ်ားဆံုးႏုိင္ငံ၊ ဒႆနတရားတို႔၏ ဗဟို အခ်က္အခ်ာႏုိင္ငံ၊ ကမၻာ့ဘာသာတရားႀကီး ၄ ခု စတင္ေပါက္ဖြားခဲေသာ ႏိုင္ငံ၊ ကမၻာေက်ာ္ လူသားမ်ားစြာကို ေမြးဖြားေပးခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံ၊ လူမ်ဳိးစံု၊ ယဥ္ေက်းမႈမ်ဳိးစံု၊ ဇာတ္နိမ့္-ဇာတ္ျမင့္ႏွင့္ ဘာသာအယူ၀ါဒ မ်ဳိးစံုရွိေသာ ႏုိင္ငံ၊ မတူကြဲျပားေသာ လူသန္းေပါင္း အစုအေ၀းႀကီး မ်ားစြာတို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနႏုိင္ေသာႏုိင္ငံ…။
ယခုအပတ္အတြင္ အိႏၵိယႏုိင္ငံ၏ အမ်ဳိးသား ပညာေရးစနစ္အေၾကာင္းကို ေလ့လာၾကပါမည္။ ဖက္ဒရယ္ ဒီမိုကေရစီ နုိင္ငံမ်ားအနက္ အႀကီးဆံုးေသာ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံလညး္ျဖစ္သည္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံအဆင့္မွ ေက်ာ္လြန္တိုးတက္ရန္ ႀကိဳးစားမႈ၊ ဒီမိုကေရစီယဥ္ေက်းမႈ၊ ဖက္ဒရယ္ယဥ္ေက်းမႈစနစ္ႏွင့္ မတူကြဲျပားေသာ ဘာသာအယူ၀ါဒႏွင့္ ဒႆနတရား အမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔ သဟဇာတျဖစ္လ်က္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲ ရွင္သန္ စည္ပင္ေစႏုိင္ရန္အတြက္ ပညာေရးစနစ္ကို မည္သို႔ တည္ေဆာက္ထားပါသနည္း။ အိမ္နီးခ်င္း ဤႏုိင္ငံႀကီးထဲမွ ဖက္ဒရယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီပညာေရးအတြက္ အတုယူစရာ တပံုတပင္ ရွိေနပါသည္။
အိႏိၵယနိုင္ငံ (Hindi: भारतगणराज्य Bhārat Gaṇarājya) တရားဝင္အမည္အားျဖင့္ အိနၵိယသမၼတနိုင္ငံသည္ ေတာင္အာရွတြင္ တည္ရိွေသာ နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံျဖစ္ျပီး ကမၻာေပၚတြင္ အက်ယ္အဝန္းအားျဖင့္ သတၱမေျမာက္အၾကီးဆံုး၊ ဒုတိယေျမာက္ လူဦးေရ အမ်ားဆံုးနွင့္ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံမ်ားတြင္ လူဦးေရအမ်ားဆံုးနိုင္ငံျဖစ္သည္။ ေတာင္ဖက္တြင္ အိႏိၵယသမုဒၵရာ၊ အေနာက္ဖက္တြင္ အာရပ္ပင္လယ္နွင့္ အေရွ့ဖက္တြင္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္တို့က ဝန္းရံထားျပီး အိႏိၵယတြင္ ကမ္းရိုးတန္းအရွည္မိုင္ေပါင္း ၄၆၇၁ မိုင္ (၇၅၁၇ ကီလိုမီတာ) မွ်ရိွသည္။ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံမ်ားအေနနွင့္ အေနာက္ဖက္တြင္ ပါကစၥတန္နိုင္ငံ၊ အေရွ့ေျမာက္ဖက္တြင္ တရုတ္၊ နီေပါနိုင္ငံနွင့္ ဘူတန္နိုင္ငံ၊ အေရွ့ဖက္တြင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံ နွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံ တို႔ရိွၾကသည္။ အိႏိၵယသမုဒၵရာထဲရိွ နိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ သီရိလကၤာနိုင္ငံ၊ ေမာ္လဒိုက္နိုင္ငံနွင့္ အင္ဒိုနီးရွားနိုင္ငံတို႔နွင့္လည္း နီးစပ္သည္။
အိႏၵဳေတာင္ၾကား ယဥ္ေက်းမႈေပါက္ဖြားရာနွင့္ သမိုင္းဝင္ကုန္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းနွင့္ ႀကီးမားေသာ အင္ပါယာမ်ား တည္ရိွခဲ့ရာ ေဒသျဖစ္သျဖင့္ အိႏၵိယေဒသသည္ သူ၏ ရွည္လ်ားလွေသာ သမိုင္းေၾကာင္းအတြင္း စီးပြားေရးနွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ဆိုင္ရာ ၾကြယ္ဝ ခ်မ္းသာေသာ ေဒသအျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကသည္။ ကမၻာ့ဘာသာၾကီး ၄ ခုျဖစ္ေသာ ဟိႏၵဴဘာသာ၊ ဗုဒၶဘာသာ၊ ဂိ်န္းဘာသာနွင့္ ဆစ္ခ္ဘာသာတို႔သည္ အိႏိၵယတြင္ ေပၚထြန္းခဲ့ျပီး Zoroastrianism, Judaism၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာ နွင့္ အစၥလာမ္ဘာသာတို႔သည္ ပထမ ေထာင္စုနွစ္အတြင္း ေရာက္ရိွလာခဲ့သျဖင့္ အိႏိၵယအတြက္ ေထြျပား၍ အမ်ဳိးစံုေသာ ရိုးရာယဉ္ေက်းမႈတို႔ကို ပံုေဖာ္ေပးခဲ့သည္။ မတူကြဲျပားေသာ ဘာသာ၊ အယူ၀ါဒႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈတို႔ ယွဥ္တြဲေနထုိင္ခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း တစ္ေထာင္ ေက်ာ္ခဲ့ၿပီ။
၁၈ ရာစုအစပိုင္းမွ စ၍ ျဗိတိသွ် အေရွ႕အိႏိၵယ ကုမၸဏီ၏ တစ္စတစ္စ ထိုးေဖာက္ ဝင္ေရာက္လာခဲ့ျပီး နယ္ခ်ဲ႕ျဗိတိသွ် အင္ပါယာ၏ ကိုလိုနီအျဖစ္ ၁၉ ရာစု အလယ္ပိုင္းတြင္ က်ေရာက္ခဲ့သည္။ ၁၉ ရာစုအကုန္ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံလည္း ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာအတြင္း ကိုလိုနီအျဖစ္ က်ေရာက္ခဲ့ၿပီး အိႏၵိယႏုိင္ငံႏွင့္ ပူးတြဲ အုပ္ခ်ဳပ္ခံခဲ့ရသည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၇ တြင္ ၾကီးမားက်ယ္ျပန္႔လွေသာ အၾကမ္းမဖက္လႈပ္ရွားမႈျဖင့္ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္မွ ၁၉၄၇ ခုနွစ္တြင္ လြတ္လပ္ေရး ရခဲ့သည္။ လြတ္လပ္ေရး လႈပ္ရွားမႈကာလအတြင္း မဟတၱမဂႏၶီ၏ ကမၻာေက်ာ္ အႀကမ္းမဖက္ လႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ဟု ဆုိႏုိင္သည္။ အဟိ ံသဒႆနႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ တန္ျပန္လႈပ္ရွားမႈမွာ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ လူထုလႈပ္ရွားမႈမ်ားႏွင့္ ပညာေရးစနစ္မ်ားအတြက္ လက္ေတြ႔အသံုးခ်တရားမ်ား ျဖစ္လာသည္။ ေက်ာင္းပညာေရးစနစ္ႏွင့္ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းအတြက္ တစ္ႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ဘံုစံႏႈန္းလည္း ျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ယဥ္ေက်းမႈအတြက္လည္း အခရာက်သည္။
အိႏၵိယသည္ ပါလီမန္ ဖက္ဒရယ္သမၼတနိုင္ငံျဖစ္ျပီး ျပည္နယ္ ၂၈ ခု နွင့္ ျပည္ေထာင္စုနယ္ေျမ ၇ ခုပါဝင္သည္။ ကမၻာေပၚတြင္ ေဈးကြက္ေငြေၾကး လဲလွယ္နႈန္းျဖင့္ ၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ စီးပြားေရး အရ ၁၂ ခုေျမာက္အၾကီးဆံုး နိုင္ငံျဖစ္ျပီး စတုတၱေျမာက္ ဝယ္အား အေကာင္းဆံုး နိုင္ငံျဖစ္သည္။ ပညာေရးႏွင့္ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားေၾကာင့္ အိႏိၵယသည္ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ အျမန္နႈန္းတြင္ ဒုတိယေနရာသို႔ ေရာက္ရိွခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အိႏၵိယတြင္ ဆင္းရဲမႈမ်ား၊ စာမတတ္မႈမ်ားနွင့္ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈမ်ား အမ်ားအျပား ရိွေနဆဲျဖစ္သည္။ မတူကြဲျပားေသာ အေတြးအေခၚမ်ား၊ ဘာသာစကားမ်ား၊ လူမ်ဳိးစုမ်ားရိွေသာ အိႏၵိယနိုင္ငံသည္ သဘာဝ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ရာ ေနရာအနံွ႔အျပားတြင္ ေတာရိုင္းတိရိစၧာန္ အမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔အတြက္ ေနအိမ္လည္းျဖစ္သည္။
သမိုင္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္
မဒရာပရာဒစ္ (Madhya Pradesh) ေဒသတြင္ေသာရိွေသာ ဘင္ဘက္ကာ(Bhimbetka) ေက်ာက္အမိုးအကာမ်ားရိွ ေက်ာက္ေခတ္ ပန္းခ်ီမ်ားသည္ အိႏၵိယတြင္ အေစာဆံုး ကမၻာဦးလူသားတို႔ ခ်န္ထားခဲ့ေသာ လက္စလက္နမ်ား ျဖစ္သည္။ ေလ့လာသိရိွရေသာ ပထမဆံုးလူသားတို႔၏ အေျခခ်ေနထိုင္မႈမွာ လြန္ခဲ့ေသာ နွစ္ေပါင္း ၉၀၀၀ ေက်ာ္မွ စ၍ျဖစ္ျပီး တျဖည္းျဖည္းနွင့္ အိႏၵဴျမစ္ဝွမ္းယဥ္ေက်းမႈ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းအျဖစ္ ေျပာင္းလဲ တိုးတက္လာခဲ့သည္မွာ အေနာက္အိႏၵိယ ေဒသတြင္ ဘီစီ ၃၃၀၀ ေက်ာ္အထိ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဟိႏၵဴဘာသာ၏ အုတ္ျမစ္နွင့္ အျခားအေစာပိုင္း အိႏၵိယ လူ႔အဖဲြ႔အစည္း၏ အုတ္ျမစ္မ်ားကို ခ်ေပးခဲ့ေသာ ေ၀ဒေခတ္ကာလ( Vedic period) ျဖစ္ျပီး ဘီစီ ၅၀၀ ခန္႔အထိျဖစ္သည္။ ဘီစီ ၅၅၀ ခန္႔မွစ၍ မဟာဇနပဒ (Mahajanapadas) ဟုေခၚေသာ ၿမိဳ႕ျပတိုင္းနိုင္ငံမ်ားနွင့္ တိုင္းျပည္မ်ား နိုင္ငံ အနံွ႔အျပားတြင္ ထူေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ ဘီစီ ၆၃၈ တြင္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အိႏၵိယႏွင့္ နီေပါႏုိင္ငံနယ္စပ္ေဒသ နယ္ေျမတြင္ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ ဖြားျမင့္ခဲ့ၿပီး ဗုဒၶဘာသာစတင္ ထြန္းကာခဲ့သည္။ အာေသာကမင္းႀကီး လက္ထက္တြင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏွင့္ အျခားနယ္ေျမမ်ားသို႔ သာသနာျပဳခဲ့သည္။
ဘီစီ ၃ ရာစုနွစ္တြင္ အာရွေတာင္ပိုင္းေဒသအမ်ားစုကို စႏၵရာဂုပတၱ ေမာရိယမွ ေမာရိယ အင္ပိုင္ယာအတြင္းသို႔ စုစည္း သိမ္းသြင္းခဲ့ၿပီး မဟာအေသာက၏ လက္ထက္အေရာက္တြင္ လြန္စြာတိုးတက္လာခဲ့သည္။ ေအဒီ ၃ ရာစုမွစ၍ ဂုပတၱမင္းဆက္သည္ ေရွးေဟာင္း "အိႏၵိယေရႊေခတ္" ဟု ရည္ညႊန္းၾကေသာ နွစ္ကာလမ်ားကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ေတာင္ပိုင္းအိႏၵိယတြင္မူ ခ်ာလုက်ာ (Chalukyas) မင္းဆက္၊ ခ်ဳိလ(Cholas) မင္းဆက္နွင့္ ဝိဟာရ နာဂရ (Vijayanagara) မင္းဆက္တို႔ ပါဝင္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ သိပၸံ၊ အင္ဂ်င္နီယာအတတ္၊ အနုပညာ၊ စာေပ၊ နကၡတၱေဗဒနွင့္ ဒႆနိကေဗဒတို႔သည္ ထိုမင္းမ်ား၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ စည္ပင္ ထြန္းကားလာခဲ့သည္။
၁၀ ရာစုနွစ္နွင့္ ၁၂ ရာစုနွစ္အတြင္းတြင္ အာရွအလယ္ပိုင္းမွ က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ေျမာက္အိႏၵိယ၏ အစိတ္အပိုင္း အေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ေဒလီဆူလတန္၏ အုပ္ခု်ပ္မႈေအာက္သို႔ က်ေရာက္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ မူဂယ္အင္ပိုင္ယာ လက္ေအာက္သို႔ က်ေရာက္ခဲ့သည္။ မူဂယ္ဘုရင္မ်ားသည္ သူတို႔၏ အင္ပိုင္ယာကို တျဖည္းျဖည္း ခဲ်႕ထြင္ၿပီး အိႏၵိယတိုက္ အစိတ္အပိုင္း၏ အေတာ္မ်ားမ်ားကို အုပ္စိုးနိုင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း အေရွ႕ေျမာက္ အိႏၵိယတြင္မူ အာသံမွ အာဟုမ္တိုင္းျပည္သည္ ၾကီးက်ယ္ေသာ ဩဇာလႊမ္းမိုးမႈရိွျပီး မူဂယ္တို႔၏ နယ္ခဲ်႕မႈကို ခုခံ တြန္းလွန္နိုင္ေသာ တိုင္းနိုင္ငံအခ်ဳိ႕တြင္ တစ္ခု အပါအဝင္ျဖစ္သည္။
၁၆ ရာစုနွစ္မွ စ၍ ေပၚတူဂီ၊ နယ္သာလန္၊ ျပင္သစ္နွင့္ အဂၤလန္တို့ အပါအဝင္ ဥေရာပ နိုင္ငံအခ်ဳိ႕မွ ကုန္သည္မ်ား အေနျဖင့္ စတင္ေရာက္ရိွလာခဲ့သည္။ ေနာင္အခါတြင္ တိုင္းနိုင္ငံမ်ားအၾကား ဆက္ဆံေရး မေျပလည္မႈ အေပၚတြင္ အခြင့္ေကာင္းယူ၍ နိုင္ငံအတြင္း၌ ကိုလိုနီမ်ားကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ၁၈၅၆ ခုနွစ္သို့ ေရာက္ေသာ အခါ အိနၵိယ၏ အစိတ္အပိုင္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျဗိတိသွ် အေရွ့အိနၵိယကုမၸဏီ၏ ထိန္းခု်ပ္မႈ ေအာက္သို့ ေရာက္ရိွခဲ့သည္။ တစ္နွစ္အၾကာတြင္ တစ္နိုင္ငံလံုးရိွ စစ္တပ္မ်ားနွင့္ တိုင္းနိုင္ငံမ်ားမွ ထၾကြပုန္ကန္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုပုန္ကန္မႈ ကို အိနၵိယ ပထမလြတ္လပ္ေရးစစ္ သို႔မဟုတ္ စီပိြဳင္းပုန္ကန္မႈ (Sepoy Mutiny) ဟု ရည္ညႊန္းေခၚဆိုၾကသည္။ ထိုပုန္ကန္မႈမွာ ျဗိတိသွ်ကုမၸဏီ၏ ထိန္းခု်ပ္မႈကို စိန္ေခၚခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ဆံုးတြင္ က်ရံႈးခဲ့သည္။ အက်ဳိးဆက္အေနျဖင့္ အိႏိၵယသည္ ျဗိတိသွ်ဘုရင္၏ တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွ ျဗိတိသွ်အင္ပိုင္ယာ၏ ကိုလိုနီတစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့သည္။

လြတ္လပ္ၿပီး အိႏၵိယ
၂၀ ရာစု၏ ပထမပိုင္း ရာစုနွစ္တဝက္တြင္ အိႏၵိယ အမို်းသားကြန္ဂရက္နွင့္ အျခားနိုင္ငံေရး အဖဲြ႔အစည္းမ်ားမွ တစ္နိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးၾကိဳးပမ္းမႈ ကို စတင္ခဲ့သည္။ ၁၉၂၀ ခုနွစ္မ်ားနွင့္ ၁၉၃၀တို႔တြင္ မဟတၱမ ဂႏၵီ၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ အဟႎသေခၚ အၾကမ္းမဖက္ေရးလႈပ္ရွားမႈ လမ္းစဉ္ေအာက္တြင္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ဆႏၵျပျပည္သူတို႔သည္ တစုတေဝးတည္းေသာ အာဏာဖီဆန္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ဆံုး၌ ၁၉၄၇ ခုနွစ္ ဩဂုတ္လ ၁၅ ရက္တြင္ အိႏိၵယသည္ ျဗိတိသွ်တို႔၏ အုပ္ခု်ပ္မႈေအာက္မွ လြတ္လပ္ေရး ရခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ မူဆလင္ အစုအဖြဲ႔တို႔၏ ဆႏၵအရ ဘာသာေရးအရ ကဲြျပားေသာ အိႏိၵယဒိုမီနီယံနွင့္ ပါကစၥတန္ ဒိုမီနီယံတို႔အတြက္ လြတ္လပ္ေသာ အစိုးရ အဖြဲ႔မ်ားျဖင့္ ခဲြျခားဖဲြ႔စည္းခဲ့သည္။ ၃ နွစ္ၾကာေသာအခါတြင္ အိႏိၵယသည္ သမၼတနိုင္ငံ ျဖစ္လာခဲ့ျပီး ဖြဲ႔စည္းပံ အေျခခံဥပေဒအသစ္ စတင္ အသက္ဝင္လာခဲ့သည္။
အိႏိၵယနိုင္ငံသည္ လြတ္လပ္ေရးရသည့္ အခိ်န္မွ စ၍ ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ဇာတ္နိမ့္ဇာတ္ျမင့္ ခဲြျခားျခင္းမွျဖစ္ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈနွင့္ ပုန္ကန္ထၾကြမႈတို႔၏ ဒုကၡကို ေနရာအနံွ႔အျပားတြင္ ခံခဲ့ရသည္။ သို့ေသာ္လည္း သည္းညည္းခံျခင္းတရား (ခႏၱီ) ထြန္းကား က်ယ္ျပန္႔လာမႈနွင့္ ဖဲြ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္းတို႔မွတဆင့္ ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္ခဲ့သည္။ အၾကမ္းဖက္သမားတို႔၏ ဝါဒသည္လည္း အိႏိၵယ၏ အဓိက လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ ျပသနာပင္ျဖစ္ခဲ့သည္။ ပုန္ကန္ထၾကြသူမ်ားမွာ ဂ်မ္မူးနွင့္ ကက္ရွ္မီးယား၊ အိနၵိယ အေရွ့ေျမာက္ပိုင္း နွင့္ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ နက္ဆယ္လိုက္ေခၚ အိႏိၵယကြန္ျမဴနစ္တို႔ ျဖစ္သည္။ ၁၉၉၀ နွစ္မ်ားမွ စ၍ စနစ္တက် စီစဉ္ထားေသာ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားမွာ အိႏိၵယ၏ ျမိဳ႕ႀကီး အမ်ားအျပားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။
အိႏိၵယတြင္ တရုတ္နိုင္ငံနွင့္ ပါကစၥတန္နိုင္ငံတို႔နွင့္ မေျဖရွင္းနိုင္ေသးေသာ နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္မႈ ျပသနာရိွျပီး ထိုအေၾကာင္းေၾကာင့္ ၁၉၆၂ ခုနွစ္တြင္ အိႏိၵယ-တရုတ္ စစ္ပဲြျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး ပါကစၥတန္နွင့္မူ ၁၉၄၇၊ ၁၉၆၅၊ ၁၉၇၁ နွင့္ ၁၉၉၉ တို့တြင္ စစ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ အိႏိၵယသည္ ဘက္မလိုက္လႈပ္ရွားမႈနွင့္ ကုလသမဂၢ (ျဗိတိသွ် အိႏိၵယအျဖစ္) ကို စတင္ တည္ေထာင္သူမ်ားတြင္ ပါဝင္သည္။ ၁၉၇၄ တြင္ အိႏိၵယသည္ ေျမေအာက္ ႏ်ဴးကလီးယား စမ္းသမ္မႈကို ျပဳလုပ္ခဲ့ျပီး ၁၉၉၈ ခုနွစ္တြင္ ေနာက္ထပ္စမ္းသပ္မႈ ၅ ၾကိမ္ျပဳလုပ္ခဲ့ျပီး အိႏိၵၵိယကို ႏ်ဴးကလီးယားလက္နက္ ပိုင္ဆိုင္ေသာ နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံ ျဖစ္လာေစခဲ့သည္။ ၁၉၉၁ ခုနွစ္မွ စတင္၍ အၾကီးအက်ယ္ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သျဖင့္ အိႏိၵယနိုင္ငံကို ကမၻာေပၚတြင္ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ အျမန္ဆံုး နိုင္ငံမ်ားတြင္ အပါအဝင္ျဖစ္ေအာင္ တြန္းပို႔ခဲ့ျပီး ကမၻာလံုးဆိုင္ရာနွင့္ ေဒသဆိုင္ရာ ဩဇာ အာဏာရိွေသာ နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံ ျဖစ္လာေစခဲ့သည္။
အစိုးရ - အႀကီးဆံုးေသာ ဒီမုိကေရစီ
ကမၻာေပၚတြင္ အရွည္ဆံုးနွင့္ အေသးစိတ္အက်ဆံုးေသာ အိႏိၵယနိုင္ငံ၏ ဖဲြ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒသည္ ၁၉၅၀ ခုနွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၆ ရက္တြင္ စတင္ အသက္ဝင္ခဲ့သည္။ ဖဲြ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ၏ အဖြင့္တြင္ အိႏိၵၵိယနိုင္ငံအား အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာရိွေသာ လက္ေတြ႔ဆန္ေသာ ဆိုရွယ္လစ္ ဒီမိုကေရစီ သမၼတနိုင္ငံအျဖစ္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုထားသည္။ အိႏိၵယတြင္ ၿဗိတိသွ် ဝက္မင္စတာစတိုင္လ္ ပါလီမန္စနစ္က်င့္သံုးျပီး ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ ၂ ခုရိွသည္။ အစိုးရအဖဲြ႔အစည္းမွာ ဖက္ဒရယ္ဆန္ဆန္ ဖဲြ႔စည္းထားျပီး ဗဟိုအစိုးရမွ ခု်ပ္ကိုင္မႈအားေကာင္း၍ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ား၏ အာဏာမွာ ေလ်ာ့ရဲသည္။ သို့ေသာ္ ၁၉၉၀ ခုနွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ နိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးနွင့္ လူမႈေရး ေျပာင္းလဲမႈမ်ားေၾကာင့္ ဖက္ဒရယ္ ဒီမုိကေရစီနစ္အျဖစ္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာခဲ့သည္။
သမၼတသည္ နိုင္ငံေတာ္၏ အၾကီးအကဲျဖစ္၍ မဲဆႏၵနယ္မ်ားမွ သြယ္ဝိုက္ေသာ နည္းျဖင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ျပီး သက္တမ္းမွာ ၅ နွစ္ ျဖစ္သည္။ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္မွာ အစိုးရအဖဲြ႔၏ အႀကီးအကဲျဖစ္ျပီး အုပ္ခ်ဳပ္မႈဆိုင္ရာ အာဏာအမ်ားစုကို က်င့္သံုးသည္။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္သည္ သမၼတနွင့္ ညီလာခံမွ ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္သူ ျဖစ္ျပီး ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ ေနရာ အမ်ားစုရယူထားေသာ ပါတီ သို႔မဟုတ္ နိုင္ငံေရးမဟာမိတ္ အစုအဖဲြ႔မ်ားမွ ေထာက္ခံသူျဖစ္သည္။
အိႏိၵယ၏ ဥပေဒျပဳ အဖဲြ႔အစည္းမွာ ပါလီမန္နွစ္ခု ပါဝင္ျပီး အထက္လႊတ္ေတာ္မွာ ရာဂ်ာဆာဘ (နိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီ) ျဖစ္ျပီး ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ ေလာ့ဆာဘ (ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္) ျဖစ္သည္။ ရာဂ်ာဆာဘသည္ အမတ္ ၂၄၅ ေယာက္ရိွသည့္ အျမဲတမ္း အစုအဖဲြ႔ျဖစ္ျပီး ၆ နွစ္တစ္ၾကိမ္ ေျပာင္းလဲသည္။ အမ်ားစုမွာ ျပည္နယ္နွင့္ ေဒသဆိုင္ရာ ဥပေဒျပဳ အဖဲြ႔အစည္းမ်ားမွ လူဦးေရ အခ်ဳိးနွင့္ အညီ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေလာ့ဆာဘ၏ အမတ္ ၅၄၅ ေယာက္အတြင္းမွ ၅၄၃ ေယာက္မွာ သီးသန္႔ နယ္ေျမေဒသတစ္ခုစီအတြက္ လူၾကိဳက္မ်ားမႈေပၚ မူတည္သည့္ မဲဆႏၵျဖင့္ တိုက္ရိုက္ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားျခင္း ျဖစ္ျပီး ၅ နွစ္ သက္တမ္းရိွသည္။ အျခားအမတ္ ၂ ေယာက္ကို အင္ဂလို အင္ဒီးယန္း အသိုင္းအဝိုင္းတြင္းမွ သမၼတက တိုက္ရိုက္ေရြးခ်ယ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ သမၼတအေနနွင့္ ထိုအသိုင္းအဝိုင္းကို လံုေလာက္ေသာ ကိုယ္စားျပဳမႈ မရိွဆိုသည့္ ယူဆသည့္ အခိ်န္တြင္ ျဖစ္သည္။
အမႈေဆာင္ အဖဲြ႔တြင္ ပါဝင္သူမ်ားမွာ သမၼတ၊ ဒုတိယသမၼတနွင့္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေဆာင္ေသာဝန္ၾကီးမ်ား ေကာင္စီ (ကက္ဘိနက္သည္ ထိုအဖဲြ႔အတြင္းမွ အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ ျဖစ္သည္။) ျဖစ္သည္။ ဝန္ၾကီး ဌာနတစ္ခုကို အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ မည္သည့္ဝန္ၾကီးမဆို ပါလီမန္ ၂ ခုအတြင္း တစ္ခုခုမွ အမတ္ျဖစ္ရမည္ ျဖစ္သည္။ အိႏိၵယပါလီမန္စနစ္တြင္ အမႈေဆာင္သည္ ဥပေဒျပဳအဖဲြ႔၏ လက္ေအာက္ခံျဖစ္ျပီး ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္နွင့္ သူ၏ ေကာင္စီသည္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အတြက္ တိုက္ရိုက္တာဝန္ရိွသည္။
အိႏိၵယတြင္ အလႊာ ၃ လႊာ ရိွေသာ တရားစီရင္ေရး စနစ္ရိွျပီး အိႏိၵယနိုင္ငံ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေဆာင္ေသာ ဗဟိုတရားရံုးခ်ဳပ္၊ အဆင့္ျမင့္တရားရံုး ၂၁ ရံုးနွင့္ သာမန္ တရားရံုး အေျမာက္အမ်ား ပါဝင္သည္။ ဗဟိုတရားရံုးခ်ဳပ္သည္ အေျခခံ အခြင့္အေရးနွင့္ ဆိုင္ေသာ အမႈမ်ား၊ ျပည္နယ္အခ်င္းခ်င္းနွင့္ ျပည္နယ္နွင့္ ဗဟိုအစိုးရတို့ အျငင္းပြားမႈ စသည္တို႔ကို ပထမအၾကိမ္ ၾကားနာပိုင္ခြင္ ့ရိွသည္။ တရားစီရင္ေရး စနစ္သည္ မီွခိုမႈကင္းမဲ့သည့္ လြတ္လပ္ေသာ စနစ္ျဖစ္ျပီး ဥပေဒထုတ္ျပန္ရန္နွင့္ ဖဲြ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ခ်ဳိးေဖာက္သည့္ ျပည္ေထာင္စုနွင့္ ျပည္နယ္ဥပေဒမ်ားကို ပယ္ဖ်က္ရန္ အခြင့္အာဏာရိွသည္။ ဖဲြ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ေနာက္ဆံုး အျငင္းပြားနိုင္သည့္ ေနရာကို ယူထားျခင္းသည္ ဗဟိုတရားရံုးခ်ဳပ္၏ အေရးအပါဆံုး လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားတြင္ တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္သည္။
ႏုိင္ငံေရး
အိႏိၵယနိုင္ငံတြင္ ျပည္နယ္ ၂၈ ခုနွင့္ ျပည္ေထာင္စု နယ္ေျမ ၇ ခု ရိွသည္။ ျပည္နယ္အားလံုးနွင့္ ျပည္ေထာင္စုနယ္ေျမ ၂ ခု ျဖစ္ၾကေသာ ပူဒုခ်ယ္ရီနွင့္ ေဒလီအမ်ဳိးသားျမိဳ႕ေတာ္နယ္ေျမတို႔တြင္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားေသာ လႊတ္ေတာ္ ရိွၿပီး အစိုးရမွာ ဝက္မင္စတာ ပံုစံျဖင့္ ဖဲြ႔စည္းထားသည္။ အျခားေသာ ျပည္ေထာင္စု နယ္ေျမ ၅ ခုမွာ ဗဟိုမွ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးမ်ား ခန္႔အပ္၍ တိုက္ရိုက္ အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ ၁၉၅၆ ခုနွစ္ ျပည္နယ္မ်ား ျပန္လည္စီမံေရး ဥပေဒအရ ျပည္နယ္မ်ားကို ေျပာဆိုသည့္ ဘာသာစကားေပၚတြင္ မူတည္၍ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။
အိႏၵိယသည္ ဖက္ဒရယ္အစိုးရ တစ္ခုအေနျဖင့္ ၾကည့္မည္ဆိုပါက ကမၻာေပၚတြင္ လူဦးေရ အမ်ားဆံုးေသာ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံျဖစ္သည္။ အိႏိၵယနိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ သမိုင္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ ဖက္ဒရယ္အစိုးရကို အိႏိၵယ အမ်ဳိးသားကြန္ဂရက္မွ ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။ ျပည္နယ္တြင္း နိုင္ငံေရးမ်ားကို အိုင္အင္န္စီ (INC)၊ ဘာရာတီရာ ဂ်နာတာ ပါတီ (Bharatiya Janata Party(BJP))၊ အိႏိၵယ မာခ္စ္ ကြန္ျမူနစ္ပါတီ (CPI(M)) နွင့္ အျခားေဒသခံပါတီမ်ား အပါအဝင္ အခ်ဳိ႕ေသာ အမ်ဳိးသားပါတီမ်ားမွ လႊမ္းမိုးထားသည္။ ၁၉၅၀ ခုနွစ္မွ ၁၉၉၀ ခုနွစ္အတြင္း တိုေတာင္းေသာ အခိ်န္ကာလ ၂ ခု မွလဲြ၍ အိုင္အင္န္စီသည္ ပါလီမန္တြင္ ေနရာအမ်ားစုကို ရရိွခဲ့သည္။ အိုင္အင္န္စီ အာဏာလက္လႊတ္လိုက္ရေသာ အခိ်န္ကာလမွာ ၁၉၇၇ မွ ၁၉၈၀ အတြင္းျဖစ္ျပီး ဝန္ၾကီးခု်ပ္ အင္ဒရီယာ ဂႏိၵ၏ အေရးေပၚေၾကျငာခ်က္ကို ျပည္သူတို႔က မေက်နပ္၍ ဂ်နာတာပါတီမွ ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ အနိုင္ရရိွခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၈၉ ခုနွစ္တြင္ ဂ်နာတာဒယ္ ပါတီမွဦးေဆာင္ေသာ အမို်းသား ညြန္႔ေပါင္းတပ္ဦးနွင့္ လက္ဝဲညြန္႔ေပါင္း တပ္ဦးတို့ မဟာမိတ္ျပဳထားေသာ အဖဲြ႔မွ ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ အနိုင္ရခဲ့ေသာ္လည္း အာဏာကို ၂ နွစ္မွ်သာ ခု်ပ္ကိုင္နိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၉၆-၁၉၉၈ ခုနွစ္မ်ားတြင္ ဖက္ဒရယ္အစိုးရအဖဲြ့အတြင္းတြင္ မေက်လည္မႈမ်ား ရိွခဲ့ျပီး သက္တမ္းတိုေတာင္းေသာ မဟာမိတ္အဖဲြ႔အခ်ဳိ႕ အာဏာကို ထိန္းခု်ပ္ခဲ့သည္။ ဘီေဂ်ပီသည္ ၁၉၉၆ ခုနွစ္အတြင္း အစိုးရအဖဲြ႔ကို ခဏတာမွ် ဖဲြ႔စည္းခဲ့ၿပီး ထို႔ေနာက္တြင္ ညီညြတ္ေသာ ညြန္႔ေပါင္းတပ္ဦးမ်ား (United Front coalition) မွ ဆက္ခံခဲ့သည္။ ၁၉၉၈ ခုနွစ္တြင္ ဘီေဂ်ပီသည္ ေဒသခံပါတီအခ်ဳိ႕နွင့္ ေပါင္းစည္း၍ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကရက္တစ္မဟာမိတ္မ်ားအဖဲြ႔ (National Democratic Alliance (NDA)) ကိုဖဲြ႔စည္းခဲ့ျပီး ပထမဆံုး ၅ နွစ္အျပည့္ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ကြန္ဂရက္စ္ မဟုတ္ေသာ အစိုးရအဖြဲ႔ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ၂၀၀၄ ခုနွစ္ အိႏိၵယေရြးေကာက္ပဲြတြင္ အိုင္အင္န္စီမွ ေလာ့ဆာဘ၏ အမတ္ေနရာ အမ်ားစုကို ေရြးေကာက္ျခင္းခံရျပီး ညီညြတ္ေသာ တိုးတက္ေရး မဟာမိတ္မ်ား (United Progressive Alliance (UPA)) ဟု အမည္ရသည့္ ညြန္႔ေပါင္း အဖဲြ႔ျဖင့္ အစိုးရတစ္ခုကို ဖဲြ႔စည္းနိုင္ခဲ့ျပီး လက္ဝဲဝါဒသို႔ ယိမ္းေသာ ပါတီမ်ားနွင့္ ဘီေဂ်ပီကို ဆန္႔က်င္သူမ်ားက ေထာက္ခံ အားေပးခဲ့သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အတုယူစရာ… တစ္ခုတည္းေသာ ပံုစံလား
သတင္းစာဆရာႏွင့္ ျမန္မာ့နုိင္ငံေရးသုေတသီတစ္ဦးျဖစ္သူ ဘာေတးလင့္တနာမွ ေမလ၊ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ထုတ္ ဧရာ၀တီမဂၢဇင္းပါ သင့္ေလ်ာ္မည့္ ဖက္ဒရယ္ပံုစံကို ရွာေဖြျခင္း ေဆာင္းပါးတြင္ အိႏၵိယႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံေရးစနစ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အဓိက အတုယူစရာ အေနျဖင့္ တင္ျပေဆြးေႏြးထားပါသည္။
“... ဤသို႔ဆိုပါလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတုယူ လိုက္နာႏိုင္မည့္ ေအာင္ျမင္ေသာ ပံုစံတခု ရွိႏိုင္ပါမည္လား။ အိႏၵိယတခုထဲသာ ရွိမည္ဟု ယူဆရပါသည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒတြင္ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု၊ ဖက္ဒရယ္၀ါဒ စသည္ျဖင့္ ရည္ညႊန္းေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိေသာ္လည္း ျပည္နယ္ ၂၈ ခုႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုနယ္ေျမ ၇ ခုရွိေသာ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏ အေျခခံ ဖြဲ႔စည္း တည္ေဆာက္ပံုသည္ ဖက္ဒရယ္စနစ္ ျဖစ္သည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႔စည္းပံုတြင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား အတြက္ ဥပေဒျပဳရန္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားသို႔ အခြင့္အာဏာေပးေသာ စာရင္း ၃ ခု ပါ၀င္သည္။ ဥပမာျပရလွ်င္ ျပည္နယ္တိုင္း၌ ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ထားသည့္ ဥပေဒျပဳ အဖြဲ႔အစည္းရွိၿပီး ကိုယ္ပိုင္ ႐ံုးသံုးဘာသာစကားႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ရဲတပ္ဖြဲ႔ ရွိသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ကာကြယ္ေရးသည္ ဗဟို အစိုးရ၏ တာ၀န္ျဖစ္သည္။ အိႏၵိယ စစ္တပ္တြင္ တိုင္းရင္းသား တပ္ဖြဲ႔မ်ားရွိေသာ္လည္း ဖက္ဒရယ္စစ္တပ္ မဟုတ္ပါ။ အားလံုးက ဗဟို၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ရွိေနသည္။ အျခားပံုစံမ်ားက အလုပ္ျဖစ္မည္ မဟုတ္ပါ။ တတိယစာရင္းတြင္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ျပည္နယ္ ၂ ခုလံုးက ဥပေဒျပဳႏိုင္သည့္ အေၾကာင္းကိစၥမ်ား ပါ၀င္သည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ ျပည္တြင္း လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡမ်ား ရွိေနေသာ္လည္း အေတာ္ေလး ဟန္ခ်က္မွ်တ၍ အလုပ္ျဖစ္ပါသည္။ ဆိုဗီယက္ႏွင့္ ယူဂိုဆလားဗီးယားတို႔ကဲ့သို႔ ၿပိဳကြဲသြားခဲ့ျခင္း မရွိသလို ဘယ္လ္ဂ်ီယံ ႏိုင္ငံကဲ့သို႔ အလုပ္မတြင္ျခင္းမ်ိဳးလည္း မရွိပါ။
သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံက အိႏၵိယပံုစံကို လိုက္မည္ဆိုလွ်င္ ႀကံဳလာမည့္ ျပႆနာမ်ားအတြက္ ႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစု တခုတည္းသာ ေနထိုင္သည့္ ျပည္နယ္ သို႔မဟုတ္ တိုင္းေဒသ မရွိပါ။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားမ်ားၾကား အုပ္စုကြဲျပားမႈမ်ား ရွိေနသည္။ ရွမ္းျပည္နယ္တြင္လည္း ၁၉၅၀ ႏွစ္မ်ားအတြင္းတြင္ ပအို႔၀္ တိုင္းရင္းသားတို႔၏ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မႈ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ပအို႔၀္ တိုင္းရင္းသားတို႔က ဗဟိုအစိုးရကို ေတာ္လွန္ၾကျခင္း မဟုတ္ေသာ္လည္း ၎တို႔ကို လႊမ္းမိုးထားသည့္ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားကို အာခံ ဖီဆန္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ရွမ္းျပည္နယ္၏ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ အေရွ႕ပိုင္းတြင္ လႈပ္ရွားေနေသာ ‘၀’ ျပည္ ေသြးစည္း ညီညြတ္ေရး တပ္မေတာ္ကလည္း သူတို႔လူမ်ိဳးမ်ား အတြက္ သီးျခားျပည္နယ္ လိုခ်င္ေနသည္။ မြန္ျပည္နယ္ တခုလည္း ရွိေသးသည္။ မြန္ တိုင္းရင္းသားမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစု အမ်ားအျပားႏွင့္ ေရာေႏွာေနထိုင္မႈ အမ်ားဆံုးရွိသည္ဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္။ ...“

(...သင့္ေလ်ာ္မည့္ ဖက္ဒရယ္ပံုစံရွာေဖြျခင္း… ဘာေတးလင့္တနာ၊ ဧရာ၀တီမဂၢဇင္း၊ May 2014)

ပညာေရးက႑ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီပညာေရးစံႏႈန္းမ်ား၊ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းမ်ားအတြက္လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ အိမ္နီးနားခ်င္း အိႏိၵယႏုိင္ငံ၏ အမ်ဳိးသားပညာေရးစနစ္မွ အတုယူစရာမ်ားစြာ ရွိေနပါသည္။
ေရွးယခင္အိႏိၵယပညာေရး
ေရွးယခင္ကာလမ်ားတြင္ Gurukula စနစ္ဟူ၍ ေခၚဆိုသည့္ ပညာေရးကို က်င့္သံုးခံၾကသည္။ အတတ္ပညာရပ္မ်ားကို သင္ယူဆည္းပူးလိုသူတို႔သည္ ဂုရု Guru ဟုေခၚသည့္ ဆရာႀကီးထံပါးတြင္ ခ်ည္းကပ္၍ ေတာင္းပန္ရသည္။ လက္ခံခဲ့ပါက ဂုရုထံပါးတြင္ ခိုလံႈေနထိုင္ၿပီး အိမ္မႈကိစၥ၊ ေက်ာင္းကိစၥမ်ားကို ကူညီ လုပ္ေဆာင္ေပးရသည္။ ဆရာ-တပည့္ဆက္ဆံေရး ခုိင္ၿမဲေစသည္ဟု ဆုိႏုိင္မည္။ ကေလးငယ္အေနျဖင့္ တတ္ေျမာက္သင့္ေသာ အိမ္မႈကိစၥမ်ားအပါအ၀င္ သကၠရိုက္ ဘာသာစကားႏွင့္ ေ၀ဒက်မ္းစာမ်ားကို ဆည္းပူးၾကရသည္။ ဂဏာန္းသခ်ၤာႏွင့္ သဘာ၀တၱပညာတို႔ကိုလည္း ေလ့လာၾကသည္။ ေနထိုင္သင္ၾကားလိုသမွ် အခ်ိန္အထိျဖစ္ေစ၊ ဂုရုႀကီးက ပညာျပည့္စံုကံုလံုၿပီဟူ၍ ဆံုးျဖတ္ေပးသည့္ အခ်ိန္ကာလအထိျဖစ္ေစ အတူတကြ ေနထိုင္ရင္း ပညာသင္ၾကားျခင္းျဖစ္သည္။ လူ႔ဘ၀ႏွင့္ သဘာ၀တရားတို႔ႏွင့္ နီးကပ္စြာ ေနထိုင္ရင္း ဘ၀ႏွင့္ သဘာ၀တရားထဲမွ အခ်င္းအရာတို႔မွာ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းျဖစ္သည္။ ဖတ္စာအုပ္ပါ အခ်က္အလက္မ်ားကို အလြတ္က်က္မွတ္ျခင္းတို႔ သက္သက္သာလွ်င္ မဟုတ္ခဲ့ပါ။
ေခတ္သစ္အိႏၵိယ ပညာေရး (ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီေခတ္)
ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕လက္ေအာက္ က်ေရာက္ခဲ့သည့္ ၁၈၃၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ၿဗိတိသွ် အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ႏွင့္အတူ ေခတ္သစ္အိႏၵိယ ပညာေရးကို ဘုရင္ခံ ေလာ့ဒ္ ေသာမတ္စ္ဘာဘင္တန္ မက္ေကာေလးက စတင္မိတ္ဆက္ခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္စာ အပါအ၀င္ “ေခတ္မီ” ဘာသာရပ္မ်ားဟု သတ္မွတ္ထားေသာ သိပၸံ၊ သခ်ၤာတို႔ကိုသာ ဦးစားေပးခဲ့သည္။ ဒႆနပညာႏွင့္ သဘာ၀တၱတို႔ကို မလိုအပ္ဟု သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ စာသင္ခန္းအတြင္းသာ သင္ၾကားျခင္းျဖစ္ၿပီး သဘာ၀တရားႏွင့္ ကင္းေ၀းခဲ့ၾကရေတာ့သည္။ ဆရာ-တပည့္ ဆက္ဆံေရး ေရွးအစဥ္အလာလည္း ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့သည္။
၁၉၂၁ ခုႏွစ္တြင္ ဥတၱာပရာေဒ့ရွ္ျပည္နယ္ အထက္တန္းေက်ာင္း ဘုတ္အဖြဲ႔ Th Uttar Pradesh Board and Intermediate Education ႏွင့္ အင္တာမီဒီယိတ္ ပညာေရးဌာနကို စတင္တည္ေထာင္ျခင္းမွာ အိႏိၵယႏုိင္ငံ၏ အစိုးရပညာေရး အဦးအစဟု ဆိုရမည္။ ရာဇပုတၱနာ၊ ဗဟိုေဒသ၊ ဂြာလီယိုနယ္ေျမမ်ားကိုလည္း ပညာေရးဆုိင္ရာ စီမံခန္႔ခြဲခဲ့သည္။ တျဖည္းျဖည္းျဖင့္ အျခားျပည္နယ္မ်ားတြင္လည္း ဆက္လက္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ေနာက္ပိုင္း ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္ ပညာေရးဘုတ္အဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပံုကို ျပင္ဆင္ေရးဆြဲခဲ့ၿပီး အထက္တန္းပညာေရး ဗဟိုဘုတ္အဖြဲ႔ Central Board of Secondary Education (CBSE) ဟု အမည္ေျပာင္းလဲ ေခၚေ၀ၚခဲ့သည္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ နယူးေဒလီရွိ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားအားလံုးႏွင့္ အခ်ဳိ႕ေသာ ျပည္နယ္မ်ားရွိ ေက်ာင္းမ်ားကို ဤ ဘုတ္အဖြဲ႔အသစ္ စတင္အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ သင္ရိုးညႊန္းတမ္း၊ ဖတ္စာအုပ္မ်ား၊ စာေမးပြဲစနစ္ စသည့္ ပညာေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို CBSE ဘုတ္အဖြဲ႔က တာ၀န္ယူသည္။ ယေန႔ မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္လည္း ေက်ာင္းေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကို ဗဟို CBSE ဘုတ္အဖြဲ႔ႏွင့္ တြဲဖက္ တည္ေထာင္ထားသည္။ အာဖဂန္မွသည္ ဇင္ဘာေဘြႏုိင္ငံမ်ားအထိလည္း စာသင္ေက်ာင္းမ်ားကို တြဲဖက္ထားသည္။
လြတ္လပ္စ အိႏၵိယႏုိင္ငံသစ္၏ ပညာေရးတြင္ အသက္ ၆ ႏွစ္မွ ၁၄ ႏွစ္အထိ ကေလးငယ္တုိင္း မသင္မေနရ အခမဲ့ပညာေရးစနစ္ (Universial and compulsory education) ကို အိပ္မက္အျဖစ္ ေမွ်ာ္မွန္းထားရွိခဲ့သည္။ ဖြဲ႔စည္းပံု၏ အခန္း ၄၅ တြင္ ထည့္သြင္းထားရွိခဲ့သည္။ လြတ္လပ္ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ၾကာျမင့္လာခဲ့သည့္ ၂၁ ရာစု ယေန႔အခ်ိန္အထိ ဤေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မွာ အလွမ္းေ၀းေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။  သို႔ေသာ္ လက္ရွိ အိႏိၵယအစိုးရက အေျခခံ မူလတန္းပညာေရးကို အေရးႀကီး လုပ္ငန္းစဥ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားရွိၿပီး “အေျခခံအခြင့္အေရး” တစ္ရပ္အေနျဖင့္ ႏုိင္ငံသားအားလံုးအတြက္ ျပဌာန္းလုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္လာေနျခင္းႏွင့္ ၂၁ ရာစု နည္းပညာကမၻာႀကီးက ေတာင္းဆိုေနသည့္ ပညာတတ္ ကၽြမ္းက်င္လုပ္သားထု လိုအပ္ခ်က္ ကြက္လပ္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ရန္ကလည္း အစိုးရအတြက္ တြန္းအားတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံ၀င္ေငြ ဂ်ီဒီပီ၏ ၃ ရာခုိင္ႏႈန္းမွ်သာ ပညာေရးဘတ္ဂ်က္အျဖစ္ ထည့္သြင္း အသံုးျပဳျခင္းအေပၚမွာလည္း ေ၀ဖန္မႈမ်ားစြာ ရွိေနသည္။
ျပည္နယ္အေျချပဳ ေက်ာငး္ပညာေရး စနစ္
ျပည္နယ္ ၂၈ ျပည္နယ္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုအထူးနယ္ေျမ ၇ ခုျဖင့္ ပုိင္းျခားဖြဲ႔စည္းထားသည္။ ျပည္နယ္မ်ားကို ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားေသာ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ားက အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး ျပည္ေထာင္စု အထူးနယ္ေျမမ်ားကို ဗဟုိအစိုးရက တုိက္ရိုက္ အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ သမၼတ ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဳးမ်ား ထားရွိသည္။ လြတ္လပ္စဥ္က ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒအရ ေက်ာင္းပညာေရးစနစ္မွာ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ားတြင္သာ လံုးလံုးလ်ားလ်ား တာ၀န္ရွိသည္။ ျပည္နယ္မ်ားက ပညာေရးမူ၀ါဒမ်ားကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ခ်မွတ္ က်င့္သံုးပုိ္င္ခြင့္ အျပည့္အ၀ ရွိသည္။ အိႏၵိယအစိုးရ၏ ပညာေရးတာ၀န္ကို အဆင့္ျမင့္ပညာေရး မူ၀ါဒမ်ား ခ်မွတ္ျခင္းႏွင့္ ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းတို႔အတြက္သာ ကန္႔သတ္ထားရွိခဲ့သည္။ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရးဆဲြသည့္အခါတြင္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ၏ အျခားအာဏာမ်ား concurrent list အတြင္း ပညာေရးက႑ကိုလည္း ထည့္သြင္းခဲ့ပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ပညာေရးမူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ အစီအစဥ္မ်ားကို အမ်ဳိးသားအဆင့္အတြက္ ဗဟို အစိုးရက ခ်မွတ္ေရးဆြဲၿပီး ျပည္နယ္မ်ားက လြတ္လြတ္လပ္လပ္ အေကာက္အထည္ ေဖၚေဆာင္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ အခါအားေလ်ာ္စြာ အမ်ဳိးသားအဆင့္ မူ၀ါဒမ်ားကို ခ်မွတ္ေပးသည္။ ဗဟုိအစိုးရ ပညာေရးအႀကံေပးဘုတ္အဖြဲ႔ The Central Advisory Board of Education CABE ကို ၁၉၃၅ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ယေန႔အခ်ိန္အထိ ပညာေရးမူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ အစီအစဥ္မ်ားကို ခ်မွတ္ျခင္း၊ ႀကီးႀကပ္ျခင္းတို႔ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိသည္။
အမ်ဳိးသားအဆင့္ ပညာေရးမူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ အစီအစဥ္မ်ားကို ခ်မွတ္ေရးဆြဲရန္အတြက္ ပညာေရးသုေတသနႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရးအမ်ဳိးသားေကာင္စီ National Council for Education Research and Training NCERT ကို တည္ေထာင္ထားရွိသည္။ အမ်ဳိးသားသင္ရိုးညႊန္းတမ္း စံႏႈန္းမ်ား မူေဘာင္ National Curriculum Framework ကို ျပဳစုေရးဆြဲသည္။ ျပည္နယ္မ်ားတြင္လည္း NCERT ၏ မူ၀ါဒမ်ား၊ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားႏွင့္ တြဲဖက္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ State Council for Education Research and Training SCERT ျပည္နယ္ပညာေရးေကာင္စီကို ဖြဲ႔စည္း ထားရွိသည္။ ဤအဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ပညာေရးနည္းဗ်ဴဟာမ်ား၊ သင္ရိုးညႊန္းတမ္း၊ သင္ၾကားေရးအစီအစဥ္မ်ားႏွင့္ ပညာရည္တိုးတက္မႈကို တုိင္းတာစစ္ေဆးေသာ နည္းလမ္းမ်ားကို ျပည္နယ္ပညာေရးဌာနမ်ားအတြက္ ေရးဆြဲ ခ်မွတ္ေပးရသည္။ ျပည္နယ္ SCERT ေကာင္စီမ်ားက ဗဟို NCERT က ခ်မွတ္ေရးဆြဲျပဌာန္းေပးေသာ စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ လမ္းညႊန္ခ်က္တို႔ကို အေျခခံလ်က္ လုပ္ေဆာင္ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ျပည္နယ္မ်ားက မိမိတို႔ ပညာေရးစနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ရာတြင္ လြတ္လပ္မႈ အျပည္အ၀ ရွိေနပါသည္။
၁၉၈၆ ခုႏွစ္က ျပဌာန္းခဲ့ေသာ အမ်ဳိးသားပညာေရးမူ၀ါဒ The National Policy of Education ႏွင့္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ခ်မွတ္ေရးဆြဲခဲ့သည့္ လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ျခင္း အစီအစဥ္ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ား Programme of Action POA တို႔က ၁၄ ႏွစ္ ေအာက္ကေလးငယ္တုိင္း အရည္အေသြး ျပည့္မီေသာ မသင္မေနရ ပညာေရးစနစ္ကို ၂၁ ရာစု မ၀င္မီ စတင္က်င့္သံုးရန္ ေမွ်ာ္မွန္းထားရွိခဲ့သည္။ အမ်ဳိးသား၀င္ေငြ၏ ၆ ရာခုိင္ႏႈန္းကို အစိုးရက ပညာေရးဘတ္ဂ်က္အျဖစ္ တုိးျမႇင့္ေပးခဲ့ၿပီး ထက္၀က္ခန္႔ကို အေျခခံ မူလတန္းပညာေရးအတြက္ သံုးစြဲရန္ လ်ာထားခဲ့သည္။
ပညာေရးအတန္းသတ္မွတ္ခ်က္
ေက်ာင္းပညာေရးစနစ္တြင္ အဆင့္ ၄ ဆင့္ သတ္မွတ္ထားသည္။ အသက္ ၆ ႏွစ္မွ ၁၀ ႏွစ္အထိကို မူလတန္းေအာက္ဆင့္ lower primary, အသက္ ၁၁ ႏွစ္ႏွင့္ ၁၂ ႏွစ္ကို မူလတန္း အထက္ဆင့္ upper primary, အသက္ ၁၃ ႏွစ္မွ ၁၅ ႏွစ္အထိကုိ အထက္တန္းေအာက္ဆင့္  secondary ႏွင့္ အသက္ ၁၇ ႏွစ္ႏွင့္ ၁၈ ႏွစ္ကို အေျခခံပညာ အထက္တန္း အထက္ဆင့္ higher secondary တို႔အေနျဖင့္ ခြဲျခား သတ္မွတ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ မူလတန္းေအာက္ဆင့္တြင္ အတန္း ၅ တန္း ခြဲျခားထားၿပီး မူလတန္းအထက္ဆင့္တြင္ အတန္း ၂ တန္းရွိသည္။ အထက္တန္းအဆင့္တြင္ ၃ တန္းရွိသည္။ အထက္တန္းအထက္ဆင့္ senior secondary တြင္ ၂ တန္း ျဖစ္သည္။ ေဒသအလိုက္ မိခင္ဘာသာစကား၊ တုိင္းရင္းသား ဘာသာစကားတို႔မွလြဲ၍ တူညီေသာ သင္ရိုးညႊြန္းတမ္း စံႏႈန္းမ်ားကို ေလ့လာသင္ၾကားၾကသည္။ အထက္တန္းအဆင့္ ၁၀ တန္းအထိ ျဖစ္သည္။ အထက္တန္းအထက္ဆင့္ ၁၁ တန္းႏွင့္ ၁၂ တန္းတို႔တြင္မူ လမ္းသြယ္လမ္းေျပာင္းနွင့္ တကၠသုိလ္ အဆင့္ျမင့္ ပညာေရးအတြက္ အေျခခံ သင္ရိုးတြဲမ်ားမွာ အတြဲမ်ားစြာ ထားရွိသည္။
၃ ဘာသာ ပညာေရးစနစ္
တစ္ႏုိင္ငံလံုးတြင္ ကေလးတုိင္း ဘာသာစကား သံုးမ်ဳိးကို မသင္မေနရ ေလ့လာခြင့္ ရၾကသည္။ အဂၤလိပ္စာ၊ ဟင္ဒီဘာသာႏွင့္ မိခင္ဘာသာစကားတို႔ျဖစ္သည္။ ဟင္ဒီဘာသာစကားက မိခင္ဘာသာစကားျဖစ္ပါမူ အျခားေသာ ဘာသာစကားတစ္ခုခုကို ေလ့လာခြင့္ ရွိသည္။ ဤသည္မွာ ၃ ဘာသာသင္ၾကားေရး စံႏႈန္းႏွင္ မူ၀ါဒအရႏွင့္ ကေလးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအတြက္ မ်ားစြာ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာျဖစ္သည္။ အဓိက သင္ၾကားမႈ မ႑ိဳင္ဘာသာစကား medium of instruction မွာ အဂၤလိပ္စာျဖစ္သည္။ လူမႈေရးဘာသာ (သမိုင္း၊ ပထ၀ီ၀င္၊ ျပည္သူ႔နီတိ) ကို ဟင္ဒီဘာသာစကားျဖင့္ သင္ၾကားသည္။
ေက်ာင္းပညာေရးတြင္ ေက်ာင္းအမ်ဳိးအစား လမ္းသြယ္ ၃ မ်ဳးိ ထားရွိသည္။ ၂ မ်ဳးိကုိ အမ်ဳိးသားအဆင့္တြင္ စီမံခန္႔ခြဲသည္။ ျပည္နယ္မ်ားသို႔ အၿမဲတမ္း ေရႊ႕ေျပာင္းေနထုိင္ၾကရေသာ ဗဟုိအစိုးရ၏ ၀န္ထမ္းသားသမီးမ်ားအတြက္ တစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ ဗဟိုအစိုးရ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား Kendriya Vidyalayas ကို ၿမိဳ႕ႀကီးတိုင္းတြင္ တည္ေထာင္ဖြင့္လွစ္ထားရွိသည္။ သင္ၾကားေရးအစီအစဥ္ႏွင့္ သင္ရိုးညႊန္းတမ္း တူညီသည့္အတြက္ ၀န္ထမ္းသားသမီးမ်ား၏ ေက်ာင္းေျပာင္းေရႊ႕ေရးကိစၥ အဆင္ေျပလွသည္။ ေနရာက်န္ရွိပါက ျပည္နယ္အတြင္းရွိ အျခားကေလးမ်ားကိုလည္း တက္ေရာက္ခြင့္ျပဳထားသည္။ ဗဟိုပညာေရးေကာင္စီ NCERT က ထုတ္ေ၀ျပဌာန္းထားေသာ ဖတ္စာအုပ္ႏွင့္ သင္ရိုးကို အသံုးျပဳၾကသည္။ ဤအစိုးရေက်ာင္းမ်ားအျပင္ ျပည္နယ္တုိင္းတြင္ ပုဂၢလိကေက်ာင္းမ်ားလည္း ရွိသည္။ ျပည္နယ္သင္ရိုးညႊန္းတမ္း CBSE ဖတ္စာအုပ္မ်ားႏွင့္ အျခားသင္ၾကားေရး လမ္းညႊန္အမ်ဳိးမ်ုဳးိကုိ မိမိတို႔ ေက်ာင္းအလိုက္ ေရြးခ်ယ္ သံုးစြဲခြင့္ ရွိၾကသည္။ မူလတန္းအဆင့္မ်ားအတြက္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရွိသည္။ အျခားႏုိင္ငံ ၂၁ ႏုိင္ငံတြင္လည္း CBSE ဖတ္စာအုပ္ အသံုးျပဳေသာ စာသင္ေက်ာင္း ၁၄၁ ေက်ာင္းရွိသည္။ ယင္းႏုိင္ငံမ်ားရွိ အိႏိၵယလူမ်ဳိးမ်ားအတြက္ အဓိကျဖစ္သည္။
ဒုတိယ ေက်ာင္းအမ်ဳိးအစားမ်ားမွာ အိႏၵိယအထက္တန္းပညာေရး ေအာင္လက္မွတ္ Indian Certificate of Secondary Education ICSE ေက်ာင္းမ်ား ျဖစ္သည္။ ကင္းဘရစ္ အထက္တန္းေက်ာင္း ေအာင္လက္မွတ္ Cambridge School Cerfificate ကို အစားထုိးရန္ဟု ဆိုႏုိင္ပါသည္။ 1952 ခုႏွစ္တြင္ ပညာေရး၀န္ႀကီးျဖစ္သူ Maulana Abul Kalam Azad မွ ဦးေဆာင္ က်င္းပခဲ့သည့္ ညီလာခံတြင္ အစၿပိဳးခဲ့သည္။ ကင္းဘရစ္အထက္တန္းေက်ာင္း ေအာင္လက္မွတ္ကို အိႏၵိယစနစ္ All Indian Examination ျဖင့္ အစားထုိးရန္ ညီလာခံက ရည္ရြယ္ခဲ့သည္။
၁၉၅၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာလတြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ Inter-State Board for Anglo-Indian Education အင္ဂလို-အိႏၵိယ ပညာေရးအတြက္ ျပည္နယ္စံု ဘုတ္အဖြဲ႔မ်ား အစည္းအေ၀းႀကီးက အိႏၵိယအမ်ဳိးသားေကာင္စီ Indian Council ကို ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ရန္အတြက္ မူၾကမ္းေရးဆြဲခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၅၈ ခုနွစ္၊ ႏုိ၀င္ဘာလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ တရား၀င္ဖြဲ႔စည္း ႏုိင္ခဲ့သည္။ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္တြင္ ေဒလီေက်ာင္းပညာေရးဥပေဒအရ အစိုးရစာေမးပြဲအားလံုးကို တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ရန္ ေကာင္စီအား တာ၀န္ေပးအပ္ခဲ့သည္။ ယခုအခါတြင္ အိႏိၵယတစ္ႏုိင္ငံလံုးရွိ စာသင္ေက်ာင္းအမ်ားစုႀကီးမွာ ဤေကာင္စီႏွင့္ ဆက္စပ္လ်က္ရွိေနသည္။ ပုဂၢလိကေက်ာင္း အမ်ားအျပားလည္း ပါ၀င္သည္။
အထက္တန္းပညာေရး ဗဟိုဘုတ္အဖြဲ႔ CBSE ႏွင့္ အိႏၵိယအထက္တန္းပညာေရး ေအာင္လက္မွတ္ ICSE ေကာင္စီမ်ားက သူတို႔ ကိုယ္ပုိင္စာေမးပြဲမ်ားကို က်င္းပေလ့ရွိသည္။ ဒသမတန္းႏွင့္ တကၠသိုလ္၀င္တန္းျဖစ္ေသာ ၁၂ တန္း စာေမးပြဲမ်ား ျဖစ္သည္။ ၁၁ တန္း၀င္ခြင့္အတြက္မွာ ဤအိႏိၵယတစ္ႏုိင္ငံလံုးဆိုင္ရာ စာေမးပြဲမ်ား၏ ရလဒ္မ်ားအရ ဆံုးျဖစ္ေလ့ရွိသည္။ ရလဒ္ေကာင္းေကာင္းႏွင့္ ေအာင္ျမင္ရန္အတြက္ ေက်ာင္းသားမ်ားမွာ ဖိအားေပးျခင္းမ်ားစြာ ခံစားၾကရသည့္အတြက္ ၁၀ တန္းျပီးဆံုးသည့္အခါအတြင္ ဤစာေမးပြဲမ်ားကို ရုတ္သိမ္းရန္ အႀကံျပဳထားၾကသည္။
သီးသန္႔ေက်ာင္းမ်ား
အထက္ပါ ေက်ာင္းအမ်ဳိးအစားမ်ားအျပင္ စီနီယာကင္းဘရစ္ခ်္ကဲ့သုိ႔ေသာ ႏုိင္ငံျခားသင္ရုိးညႊန္းတမ္းကို သင္ၾကားသည့္ ေက်ာင္းအခ်ဳိ႕လည္း ရွိေနေသးသည္။ သို႔ေသာ္ ICSE စာေမးပြဲမ်ားက အစားထိုးေပးလ်က္ရွိသည္။ အလြန္အမင္း ေစ်းႀကီးျမင့္လွသည္။ ေဘာ္ဒါေဆာင္တြင္ေနထုိင္ၿပီး ပညာသင္ယူႏုိင္ၾကသည္။ ျပည္ပေရာက္အိႏိၵယလူမ်ဳိးမ်ားက သူတို႔သားသမီးမ်ား ပညာေရးအတြက္ အားထားၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းအဂၤါစဥ္ႏွင့္ သင္ေထာက္ကူ အဆင့္ျမင့္မားသည္။ ဆရာ-တပည့္အခ်ဳိး နည္းလွသည္။ ေက်ာင္းသားလည္း အနည္းငယ္မွ်သာ ရွိတတ္သည္။ ႏုိင္ငံရပ္ျခားမွ ဆရာမ်ားလည္း သင္ၾကားေပးသည္။ Dehradun နယ္ဖက္တြင္ Doon ေက်ာင္းမ်ားလည္း ရွိေသးသည္။ ေက်ာင္းသားဦးေရ အနည္းငယ္သာလက္ခံၿပီး ေက်ာင္း၀င္ခြင့္ႏွင့္ ေက်ာင္းလခမွာ အလြန္ေစ်းႀကီးလွသည္။
            အစဥ္အလာပညာေရးစနစ္အတြင္းမွ ခြဲထြက္ၿပီး သင္ၾကားေပးေနသည့္ ေက်ာင္းမ်ားလည္း ရွိေသးသည္။ Andhra Pradesh ျပည္နယ္တြင္ Rishi Valley School ကဲ့သို႔ေသာ ေက်ာင္းမ်ားမွာ အလြတ္က်က္မွတ္ေနရေသးသည့္ ပင္မပညာေရးစနစ္ႏွင့္ မတူဘဲ မြန္တက္ဆိုရီနည္းလမ္းမ်ားကဲ့သို႔ေသာ ဆန္းသစ္မႈမ်ားျဖင့္ သင္ၾကားလ်က္ရွိသည္။ ဤကဲ့သို႔ေက်ာင္းမ်ားမွာ ေစ်းအလြန္ႀကီးလွသည္။ ေက်ာင္းသားတုိင္း မိမိတုိ႔ ကိုယ္ပုိင္ ႏႈန္းထားျဖင့္ သင္ယူေလ့လာခြင့္ကို ဖန္တီးေပးထားသည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ ေက်ာင္းမွ ထြက္သြားသူမ်ား၏ အနာဂတ္ဘ၀မ်ားႏွင့္ အလုပ္အကိုင္မ်ား မည္သို႔ ရွိေနမည္ကို သုေတသနျပဳလုပ္ရန္ ပညာရွင္မ်ားက စိတ္ပါ၀င္စားလ်က္ရွိသည္။
အစိုးရေက်ာင္းမ်ား
ျပည္နယ္တုိင္းတြင္ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာန ထားရွိၿပီး စာသင္ေက်ာင္း ပညာေရးစနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္း၊ ဖတ္စာအုပ္မ်ား ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ျခင္း၊ စာေမးပြဲ စစ္ေဆးျခင္းတို႔ကို ေဆာင္ရြက္သည္။ အထက္တြင္ ေဆြးေႏြးခဲ့သည့္အတုိင္း သင္ရိုးညႊန္းတမ္းမ်ား၊ သင္ယူျခင္း-သင္ၾကားျခင္း နည္းလမ္းမ်ား၊ စစ္ေဆး အကဲျဖတ္ျခင္းတို႔ကို SCERT ျပည္နယ္ပညာေရး သုေတသနႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရးေကာင္စီက မူ၀ါဒမ်ား ခ်မွတ္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ SCERT ကလည္း အမ်ဳိးသားအဆင့္ ပညာေရးေကာင္စီျဖစ္ေသာ NCERT ဖက္ဒရယ္ပညာေရးဌာနက တစ္ႏုိင္ငံလံုးအတြက္ ခ်မွတ္ထားေသာ စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ မူေဘာင္အတြင္း အေျခခံလ်က္ ျပည္နယ္အတြက္ သင့္တင့္ေသာ မူမ်ားကို ထပ္ဆင့္ေရးဆြဲျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
ျပည္နယ္သင္ရိုးညႊန္းတမ္းကို သင္ၾကားသည့္ ေက်ာင္းအမ်ဳိးအစား ၃ မ်ဳိးရွိသည္။ အစိုးရပုိင္ ေျမေနရာႏွင့္ ေက်ာင္းအေဆာက္အဦမ်ားတြင္ အစိုးရေက်ာင္းမ်ားကို ဖြင့္လွစ္ထားရွိသည္။ အစိုးရ၀န္ထမ္း ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားကို လစာေပးသည္။ အစိုးရေက်ာင္းမ်ား government schools ဟူ၍ ေခၚဆိုၾကသည္။ ေက်ာင္းလခမွာ ေစ်းသက္သာသည္။ ပုဂၢလိကပိုင္ေျမေနရာတြင္၊ ေက်ာင္း အေဆာက္အဦမ်ား ေဆာက္လုပ္ၿပီး ဖြင့္လွစ္ထားရွိေသာ ေက်ာင္းမ်ားမွာ ေစ်းပိုႀကီးသည္။ ေက်ာင္းစီမံခန္႔ခြဲေရးေကာ္မီတီက ဆရာဆရာမလစာကို တာ၀န္ယူ ေပးရသည္။ ၿမိဳ႕ျပေန လူလတ္တန္းစား မိသားစုမ်ားအတြက္ အဓိကဟု ဆုိႏုိင္သည္။ တတိယအမ်ဳိးအစားမွာ မိမိကုိယ္ပုိင္ေျမေနရာတြင္ အေဆာက္အဦေဆာက္လုပ္ၿပီး အစိုးရအကူအညီျဖင့္ ဖြင့္လွစ္ထားရွိေသာ ေက်ာင္းမ်ားျဖစ္သည္။ အစိုးရအကူအညီမွာ ေက်ာင္းလခ သက္သာေရးအတြက္ ျဖစ္ၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ မိသားစုမ်ားက သူတို႔ သားသမီးမ်ား၏ ပညာေရးအတြက္ ေက်ာင္းထားႏုိင္ေရးကို ရည္ရြယ္ပါသည္။ kerala ကဲ့သို႔ေသာ ျပည္နယ္အခ်ဳိ႕တြင္ အစိုးရေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ထပ္တူနီးပါျဖစ္သည္။ ဆရာဆရာမလစာႏွင့္ ေက်ာင္း၀င္ေၾကးမ်ား တူညီေလ့ရွိသည္။
Kerala ျပည္နယ္ေလ့လာခ်က္
အေနာက္ေတာင္ပိုင္းျပည္နယ္ငယ္တစ္ခုျဖစ္ေသာ ကာရာလာျပည္နယ္မွာ အျခားေသာ ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ မတူဘဲ တမူထူးျခားသည္ဟု ဆိုရမည္။ ဆယ္စုႏွစ္အခ်ဳိ႕ပင္ ရွိခဲ့ၿပီ။ ဥပမာအားျဖင့္ စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္း အျမင့္ဆံုး ျပည္နယ္ျဖစ္သည္။ ျပည္နယ္လံုးကၽြတ္ စာတတ္ေျမာက္ခဲ့သည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္ပင္ ရွိၿပီ။ လူ႔သက္တမ္း (အမ်ဳိးသမီး၊ အမ်ဳိးသား) မွာလည္း ျမင့္မားလွသည္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ပင္ ယွဥ္ႏုိင္သည္။ ကေလးေမြးႏႈန္းမွာလည္း သတ္မွတ္စံ ၂ ဒသမ ၁ ထက္ ေလ်ာ့နည္းသည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ ခုပင္ရွိေတာ့မည္။ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး ဖြံ႔ၿဖိဳး တုိးတက္လာခဲ့ျခင္းတို႔၏ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ဳိးေၾကာင့္လည္း (မိမိကုိယ္ကို သတ္ေသျခင္း) ဆူဆုိက္ႏႈန္းႏွင့္ အရက္စြဲေရာဂါသည္ဦးေရ တိုးပြားခဲ့၏။ အစိုးရမူ၀ါဒမ်ားမွာ အျခားျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ မတူ ကြဲျပားသည္။ ပညာေရးႏွင္ လူမႈဖူလံုေရးတို႔အတြက္ ဘတ္ဂ်တ္ေငြကို အျမင့္ဆံုးထားရွိသည္။ ကာရာလာပံုစံဟူ၍ပင္ စီးပြားေရးပညာရွင္မ်ားက သံုးႏႈန္းလာၾကသည္။
Kerala ျပည္နယ္မွာ ေက်ာင္းပညာေရးစနစ္ကုိ တုိးတက္လာေစရန္ အစဥ္တစိုက္ပင္ အားထုတ္လ်က္ရွိသည္။ ဖက္ဒရယ္ဗဟို NCERT ပညာေရးေကာင္စီက မူအသစ္၊ စံႏႈန္းအသစ္တို႔ ထုတ္ျပန္သည္ႏွင့္ အဦးအစအေနျဖင့္ က်င့္သံုးသည့္ျပည္နယ္မွာ ကာရာလာနယ္ပင္ျဖစ္ေနသည္။ ခရိုင္မူလတန္းပညာေရးအစီအစဥ္ကို DPEP ကိုလည္း ျပည္နယ္က စမ္းသပ္ခဲ့သည္။ ရိုးရာအစဥ္အလာအရ အျပဳအမူအေျချပဳ၊ အလြတ္က်က္မွတ္ေသာ ပညာေရးစနစ္ လမ္းအိုေဟာင္းမွ ခြဲထြက္လ်က္ ၂၁ ရာစု ပညာေရးနည္းလမ္းျဖစ္ေသာ “အသိပညာကို ကိုယ္တုိင္ တည္ေဆာက္ျခင္း” social constructivist paradigm နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ အစားထိုး က်င့္သံုးေနသည္။ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ NCERT က National Curriculum Framework အမ်ဳိးသားသင္ရိုးညႊန္းတမ္း အညႊန္းေဘာင္တြင္ ထည့္သြင္း ျပဌာန္းခဲ့သည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ကာရာလာျပည္နယ္က ေနာင္ႏွစ္တြင္ အဦးဆံုး က်င့္သံုးလိုက္ျခင္းဟု ဆိုႏုိင္သည္။
စာသင္ခန္းအတြင္း သင္ယူျခင္း-သင္ၾကားျခင္း နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ တတ္ေျမာက္မႈကို စစ္ေဆးျခင္း နည္းလမ္းမ်ားမွာလည္း ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီ။ အလြတ္က်က္မွတ္ထားသူတို႔ အလြယ္တကူ ေျဖဆိုႏုိင္ေသာ တုိက္ရိုက္ ေမးခြန္း ေမးျမန္းျခင္းအစား အျခားေမးခြန္းမ်ားႏွင့္ အဖြင့္သေဘာေဆာင္ေသာ ေမြးခြန္းမ်ားျဖင့္ ေလ့က်င့္ၾကသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားက အေျဖမေပးမီ ပိုမို စဥ္းစားေတြးေခၚလာေစသည္။ အေျဖမွာလည္း တစ္မ်ဳိးတည္း ျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္မည္။ ဆိုလိုသည္မွာ တပြဲထိုး အလြတ္က်က္မွတ္ျခင္းထက္ သင္ယူရမည့္ အေၾကာင္းအရာကို အေသအခ်ာ နားလည္သေဘာေပါက္ရန္ လိုအပ္လာသည္။ အသိသစ္ကို မိမိကိုယ္တုိင္ နားလည္ယူတတ္လာၿပီး ေမးခြန္းကို မိမိအျမင္ ရပ္တည္ခ်က္တို႔ႏွင့္ ယွဥ္တြဲလ်က္ သံုးသပ္ေျဖဆိုႏုိင္စြမ္း ရွိလာေစရန္ ေလ့က်င့္ပ်ဳိးေထာင္မႈပင္ျဖစ္သည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ဤနည္းလမ္းအသစ္မွာ ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ ပညာေရးစိတ္ဖိစီးမႈ ေလ်ာ့ပါးေစၿပီး စစ္ေဆးမႈကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးပင္ ေျဖဆိုႏုိင္ျခင္း၊ ေက်ာင္းေနေပ်ာ္ျခင္းတို႔စေသာ ပညာေရးရလဒ္ေကာင္းမ်ား ရွိလာသည္။ စာသင္ေက်ာင္းဒဏ္၊ ပညာေရးဒဏ္ႏွင့္ သင္ရုိးဖိစီးမႈတို႔မွ ကင္းေ၀းၿပီး စိတ္ခ်မ္းသာစြာ ပညာသင္ၾကားခြင့္ ရွိလာသည္။ ပိိုမို၍ ပညာေရး အႏွစ္သာရႏွင့္ သရုပ္သကန္ ေပၚလြင္ ပီျပင္လာသည္။  စဥ္ဆက္မျပတ္ ဘက္စံုစစ္ေဆးျခင္း comprehensive and continuous assessment CCE စနစ္ကိုလည္း အစားထိုးထားသည္။ ေက်ာင္းသား၏ ပုဂၢလဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္မႈကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားေသာ စစ္ေဆးျခင္းျဖစ္ၿပီး တစ္ထုိင္တည္းျဖင့္ အဆံုးအျဖတ္ေပးသည့္ “စာေမးပြဲႀကီး ေဘးဒဏ္” ၏ ဆိုးက်ဳိးကို ေလ်ာ့ပါးေစသည္။ ျပည္နယ္ CBSE ပညာေရးဘုတ္အဖြဲ႔က ပိုမို ျငင္သာေသာ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ CCE ကို အေကာင္အထည္ေဖၚလ်က္ ရွိသည္။
သတင္းအခ်က္အလက္ နည္းပညာ Information technology IT ကို စတင္မိတ္ဆက္သည့္ ျပည္နယ္ပင္ျဖစ္သည္။ အထက္တန္းအဆင့္တြင္ သင္ရိုး၀င္ဘာသာတစ္ခုအေနျဖင့္ ထည့္သြင္းသင္ၾကားသည္။ အဌမတန္းတြင္ စတင္သင္ၾကားသည္။ Microsoft widows ႏွင့္ Microsoft office တို႔ကို မိတ္ဆက္သင္ေပးသည္။ ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ဆရာသမဂၢတို႔က ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပသည့္အတြက္ အျခားေသာ free softwares မ်ားကိုလည္း ထည့္သြင္း သင္ၾကားေပးရသည္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ GNU/Linux တို႔ကိုသာ သင္ၾကားေပးသည္။ IT ႏွင့္ ေက်ာင္းပညာေရးကို မ်ားစြာ ခ်ိတ္ဆက္ေပးလ်က္ရွိသည္။ ဘာသာရပ္အားလံုးကို IT နည္းပညာအကူအညီျဖင့္ သင္ၾကားျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။ IT ကို ဘာသာရပ္တစ္ခုအေနျဖင္ သင္ၾကားျခင္းအျပင္ အျခားဘာသာမ်ားတြင္လည္း အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစရန္ ရည္ရြယ္သည္။ အင္တာနက္ဆိုက္မ်ား (Wikipedia, ရုပ္ပံုမ်ား၊ ဗီြဒီယိုမ်ား) ကို စာသင္ခန္းအတြင္ အသံုးျပဳႏုိင္သည္။ ဆရာမ်ားကလည္း ေဆာ့ဖ္၀ဲမ်ားႏွင့္ အင္တာနက္ဆုိက္မ်ားျဖစ္သည့္ Dr.Geo, GeoGebra, Ktechlab တိို႔ကို ဂ်ီေအာ္ေမႀတီႏွင့္ အီလက္ထေရာနစ္ဘာသာရပ္တို႔ကို သင္ၾကားေပးရာတြင္ အသံုးျပဳလ်က္ရွိသည္။ Sunclock, Kalzium ႏွင့္ Ghemical တို႔မွာလည္း ဆရာမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားအၾကား ေရပန္းစားေသာ applications မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
Kerela ျပည္နယ္မွ အဦးအစ က်င့္သံုးေနသည့္ ပညာေရးမူႏွင့္ စံႏႈန္းမ်ားကို အျခားျပည္နယ္မ်ားက အတုယူလာၾကသည္။ ဗဟိုဖက္ဒရယ္ အစိုးရကိုယ္တိုင္ပင္ ျပည္နယ္ထံမွ ျပန္ ေလ့လာေနရသည္။
အခ်ဳပ္အားျဖင္ ဆိုရေသာ္ အိႏိၵယႏုိင္ငံမွာ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံျဖစ္သည့္ႏွင့္ အညီ ပညာေရးတြင္ ဗဟိုဦးစီး ခ်ဳပ္ကုိင္မႈကို ေလ်ာ့ခ်ထားၿပီး ျပည္နယ္မ်ားက မိမိတို႔ကိုယ္တုိင္ လြတ္လြတ္လပ္ စီမံခန္႔ခြဲႏုိင္ေသာ ဖက္ဒရယ္ပညာေရးစနစ္ကို က်င့္သံုးသည္ဟု ဆိုႏုိင္ပါသည္။
သိန္းႏုိင္ (ေမာကၡပညာေရး)                        
သံလြင္တုိင္မ္းဂ်ာနယ္ (ေမ၊ ဇြန္၊ ဇူလိုင္) ၂၀၁၅၊ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕။
ဆက္ပါဦးမည္။