သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို ခ်စ္ၾကဖို႔လုိသည္ ၁၆.၁၀.၂၀၁၅

သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို ခ်စ္ၾကဖို႔လုိသည္

• 
• 

Details

Category: ေဆာင္းပါး

Published on Thursday, 15 October 2015 02:08

Written by လြင္ခ်န္ၿဖိဳး(နတ္ေမာက္)

(၁)
ယေန႔ေအာက္တိုဘာ ၁၃ ရက္ေန႔သည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ သဘာဝေဘး ေလ်ာ့ပါးေရးေန႔ (International Day for Disaster Reduction)ျဖစ္ပါသည္။ ေဆာင္ ပုဒ္မွာ ‘ေဘးအႏၲရာယ္အသိႂကြယ္ ဘဝမ်ားစြာကာကြယ္မယ္’ (Kno-wledge for Life)ျဖစ္ပါသည္။ ကမၻာ့ေဒသအသီးသီးက အဖြဲ႕အစည္းေသးေသးႀကီးႀကီး အားလံုးေပါင္းစု ပါဝင္ၿပီး သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာအသိပညာဗဟုသုတမ်ားကိုမွ်ေဝ
ျဖန္႔ျဖဴးျခင္းျဖင့္ ညီညီၫြတ္ၫြတ္လုပ္ေဆာင္ၾကပါစို႔ဟုလည္းကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ မစၥတာဘန္ကီမြန္းက တိုက္တြန္းထားသည္။
အခ်ိန္အခါမေရြး၊ ေနရာ မေရြး ေပၚေပါက္လ်က္ရွိသည့္ သဘာဝ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ား ေၾကာင့္အသက္၊ အိုးအိမ္၊ ပိုင္ ဆုိင္မႈမ်ား ထိခိုက္ဆံုး႐ံႈးေနၾကရ ေသာ လူဦးေရအေရအတြက္မွာ ႏွစ္စဥ္ ၁၅ သန္းအထက္တြင္ရွိ ေၾကာင္းသိရသည္။ ၂၀၁၄ တြင္ လူဦးေရ ၁၉ ဒသမ ၃ သန္းအထိ ရွိခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။
မိုးေခါင္ျခင္း၊ အပူလိႈင္းျဖတ္ ျခင္း၊ မုန္တုိင္းတိုက္ခတ္ျခင္း၊ ေရ ႀကီးျခင္းမ်ားသည္လည္း ေနရာ စိပ္စိပ္၊ အခ်ိန္စိပ္စိပ္ျဖစ္ပြား လ်က္ရွိေနသည္။ ကမၻာေျမပူေႏြး လာမႈ၊ ပင္လယ္ေရျမင့္တက္လာ မႈမ်ားအပါအဝင္ ႏိုင္ငံအလိုက္၊ ေဒသအလိုက္ ႀကံဳေတြ႕ေနရေသာ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္မ်ားကို ေလ်ာ့နည္းသက္သာေစရန္ အထိ ေရာက္ဆံုးနည္းလမ္းမွာ လူသား တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ သဘာဝပတ္ဝန္း က်င္အေပၚ တန္ဖိုးထားခ်စ္ခင္ ျခင္းမ်ားရွိမွသာလွ်င္ အစျပဳႏိုင္ လိမ့္မည္ဟုဆိုခ်င္သည္။ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာျပႆနာမ်ား သည္ မိသားစုတိုင္း၏အနီးတြင္ ရွိေနသည္။
(၂)
မိနစ္တိုင္းတြင္ ကေလးတစ္ ေယာက္ႏႈန္းသည္ ေရႏွင့္ဆက္စပ္ သည့္အေၾကာင္းတရားေၾကာင့္ ေသဆံုးေနရသည္ဟုဆိုသည္။ တစ္ရက္လွ်င္ လူသားဦးေရႏွစ္ ေထာင္ခန္႔သည္ ေရႏွင့္အေျခခံ က်န္းမာေရးသန္႔ရွင္းမႈလိုအပ္ ခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ေသဆံုးေနၾကရ သည္။ လူကိုးေယာက္တြင္ တစ္ ေယာက္သည္ ေသာက္သံုးေရ သန္႔လံုလံုေလာက္ေလာက္မရဟု သိရသည္။ ေရအခက္အခဲႏွင့္ တစ္ကိုယ္ေရဆိုင္ရာသန္႔ရွင္းမႈ အားနည္းခ်က္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္ သည့္ ကိန္းဂဏန္း၊ အခ်က္အလက္မ်ားသည္ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် စိန္ေခၚ လ်က္ရွိသည္။
ေရသည္ သက္ရွိသက္မဲ့ အားလံုးအတြက္ မရွိမျဖစ္အေရး အႀကီးဆံုးမ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္သည္။တခ်ဳိ႕ေဒသတြင္ ေရအတြက္ ေၾကာင့္ၾကမဲတင္းစရာမလိုေသာ အေနအထားရွိသည္။ အခ်ဳိ႕ေဒသတြင္မူ ေရအတြက္ဒုကၡမ်ားၾကရ သည္။ ေရကိုလြယ္လင့္တကူရ ကာ ေဖာေဖာသီသီအလဟႆ အသံုးျပဳၾကသူမ်ားလည္းရွိသည္။ ေရအတြက္ တုတ္တျပက္၊ ဓား တျပက္သတ္ျဖတ္ၾကရသည္ အထိ ရွားပါးမြတ္သိပ္ေသာသူ မ်ားလည္းရွိသည္။
ကမၻာတစ္ဝန္းတြင္အမ်ဳိးသမီးႏွင့္ကေလးငယ္မ်ားသည္ ေရရဖို႔ အတြက္ ေန႔စဥ္ နာရီသန္းေပါင္း ၁၄၀ အသံုးျပဳေနၾကရသည္။ အခ်ဳိ႕ေဒသမ်ားရွိ လူမ်ားတြင္ အသံုးျပဳရန္ အိမ္သာမရွိေသာ္ လည္း သူတို႔လက္ထဲတြင္ မိုဘုိင္း ဖုန္းမ်ားရွိေနသည္ဟုဆိုသည္။ ေရအတြက္အခ်ိန္ေပးလံုးပန္းၾက ရင္း မိသားစုဝင္မ်ားစြာလုပ္အား မ်ားဆံုး႐ံႈးေနၾကရသည္။ ဝင္ေငြ မရ၊ ကုန္ထြက္မရွိေသာ ေရစု ေဆာင္း သယ္ယူျခင္းမ်ားတြင္ ေန႔စဥ္က်င္လည္ေနၾကရသည္။
(၃)
ေရဆုိင္ရာကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ အတူ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ျပႆနာမ်ားသည္ ေနရာေဒသ တိုင္းတြင္ ႀကံဳေတြ႕ေနၾကရသည္။ လူဦးေရတိုးပြားမႈ၊ ၿမိဳ႕ျပထြန္းကား မႈမ်ားျမင့္မားႀကီးထြားလာသည္ ႏွင့္အမွ် သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ဆိုင္ရာ အႏၲရာယ္မ်ားကလည္း တိုက္႐ိုက္အခ်ဳိးက် ပိုမိုေပၚေပါက္လာေနၿပီျဖစ္သည္။ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ပညာရွင္မ်ားက ေထာက္ျပထားသည္ကို ဤသို႔ ေတြ႕ရသည္။
ကမၻာ့ပတ္ဝန္းက်င္ယုိယြင္းပ်က္ စီးမႈ အဓိကျဖစ္ရပ္မ်ားမွာ -
(၁) ေလထုညစ္ညမ္းမႈႏွင့္ကမၻာ ႀကီးပူေႏြးလာမႈ
(၂) အိုဇုန္းလႊာပ်က္စီးမႈ
(၃) ေရသယံဇာတမ်ားေလ်ာ့နည္း လာမႈႏွင့္ ညစ္ညမ္းမႈ
(၄) အက္စစ္မိုးမ်ားရြာသြန္းမႈ
(၅) ပင္လယ္သမုဒၵရာမ်ား ညစ္ ညမ္းလာမႈ
(၆) ေျမသား၊ ေျမဆီလႊာပ်က္စီးမႈ ႏွင့္တိုက္စားခံရမႈ
(၇) ကႏၲာရျဖစ္လာမႈ
(၈) သစ္ေတာမ်ားျပဳန္းတီးမႈ
(၉) ပင္လယ္ေနသတၱဝါမ်ား ဆံုးပါးလာမႈ
(၁၀) တိရစၧာန္မ်ဳိးမ်ား၊ အပင္မ်ဳိး မ်ား မ်ဳိးသုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္မႈ
(၁၁) အမိႈက္သ႐ိုက္၊ အညစ္ အေၾကး၊ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ား တိုး ပြားလာမႈတို႔ျဖစ္သည္။
သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ယုိ ယြင္းပ်က္စီးေစသည့္အေၾကာင္း ရင္းမ်ားအျဖစ္ လူဦးေရအဆ မတန္တိုးပြားမႈ၊ ဆင္းရဲမႈ၊ စက္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား အလြန္မ်ားျပားလာ မႈ၊ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မ်ား အသံုးမ်ား လာမႈႏွင့္ ျဖဳန္းတီးေသာလူေနမႈ တို႔ျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။ ထုိ႔ျပင္ ကမၻာ့လူသားအမ်ားစု စားဝတ္ေန ေရးမေျပလည္ျခင္း၊ အသိပညာ အားနည္းျခင္း၊ စိတ္ေကာင္းေစ တနာမထားႏိုင္ျခင္း၊ အေျမာ္အျမင္မေျဖာင့္မွန္ျခင္းမ်ားေၾကာင့္လည္းပတ္ဝန္းက်င္ေဂဟစနစ္ မ်ားစြာ ကို ထိခိုက္ေစသည္။
(၄)
ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး ဆိုင္ရာ သီတင္းပတ္ႏွင့္ ႏွစ္မ်ားကို လည္း အသီးသီးသတ္မွတ္ခဲ့ၾက ၿပီး ၂၀၁၅ ကို International Year of Soils အျဖစ္သတ္မွတ္ ထားသည္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွ ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္အထိ ဆယ္စုႏွစ္ သည္လည္း United Nations Decade of Biodiversity ျဖစ္ ေၾကာင္းသိရသည္။ ၂၀၁၅ ကမၻာ့ ပတ္ဝန္းက်င္ေန႔အတြက္ စဥ္းစား ရန္အေၾကာင္းအရာကို Green Cities ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ေဆာင္ပုဒ္ကို Plan for the Planet! ဟူ၍လည္းေကာင္း ခ်မွတ္ခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ ယခု ႏွစ္အတြက္ ကမၻာ့ပတ္ဝန္းက်င္ ေန႔ကို အီတလီႏိုင္ငံက အိမ္ရွင္ အျဖစ္က်င္းပခဲ့ၿပီး Seven BillionDreams. One Planet. Consumewith Care. ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေဆြး ေႏြးစဥ္းစားခဲ့ၾကေၾကာင္းသိရပါ သည္။
စာေရးသူတို႔ႏိုင္ငံတြင္လည္း ေရႀကီးေရနစ္ျမဳပ္မႈမ်ားကို လက္ ရွိႀကံဳေတြ႕ရလ်က္ရွိသည္။ ထုိ႔ အျပင္ အျခားေသာသဘာဝေဘး ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈမ်ားကိုလည္း ရင္ ဆိုင္ၾကရလ်က္ရွိသည္။ စိုက္ပ်ဳိး ေရးကိုအဓိကအားထားရျခင္း၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈနိမ့္က်ျခင္း၊ အဆင့္ျမင့္ နည္းပညာႏွင့္ ျမန္ဆန္ထိေရာက္ သည့္ကူညီျဖည့္ဆည္းမႈမ်ား နည္း ပါးျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရး၊ ျပည္တြင္းၿငိမ္း ခ်မ္းေရးႏွင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ တည့္မတ္ရမည့္ က႑မ်ားစြာ အတြက္ စမ္းသပ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ မႈမ်ားရရန္ အခ်ိန္ေပးေနၾကရျခင္း မ်ားအၾကားတြင္ သဘာဝေဘး အႏၲရာယ္မ်ားက အႏိုင္ယူသြား ႏုိင္သည္ကို သတိျပဳၾကရမည္ျဖစ္ သည္။
သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္း သိမ္းေရးဆုိင္ရာအေလ့အထမ်ား၊ပညာေပးမႈမ်ား၊ အသိပညာမ်ား၊ နည္းလမ္းမ်ားသည္ လူသားတို႔၏ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး အဆင္ မေျပမႈမ်ားအၾကားတြင္ ေမ့ေလ်ာ့ လ်စ္လ်ဴ႐ႈ ခံေနရသည့္ အေန အထားလည္းရွိသည္။ မည္သို႔ပင္ ဆိုေစကာမူ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ေျဖရွင္းစရာမ်ားစြာသည္ ေဒသအသီးသီး၊ ႏိုင္ငံအသီးသီး၊ လူမ်ဳိးအသီးသီးတြင္ ဆက္လက္ ရွိေနဦးမည္မွာ ေသခ်ာသည္။ ေနာက္ထပ္လည္း အသစ္အသစ္ ေသာျပႆနာမ်ားကို ရင္ဆိုင္ၾကရဦးမည္ျဖစ္သည္။ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို ကိုယ္စီကိုယ္င လက္ေတြ႕က်က် ခ်စ္ျမတ္ႏိုးၾကမွသာလွ်င္ တာဝန္ေက်မည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေရးသားလိုက္ရပါသည္။
7 Day Daily,

No.885 Tuesday, October 13, 2015