ပညာေရးဝန္ႀကီးကိုယ္တိုင္ လိုက္နာလုပ္ေဆာင္ပါမည္ဟု လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ေသာ အင္ခ်ြန္ပညာေရးေၾကညာစာတမ္း

 ပညာေရးဝန္ႀကီးကိုယ္တိုင္ လိုက္နာလုပ္ေဆာင္ပါမည္ဟု လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ေသာ အင္ခ်ြန္ပညာေရးေၾကညာစာတမ္း

 1

 ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ပညာေရးဖိုရမ္ ၂၀၁၅ မွေပၚထြက္လာေသာ အင္ခၽြန္းေၾကညာခ်က္

၁။ ေတာင္ကိုရီးယားႏုိင္ငံ အင္ခၽြန္းၿမိဳ႕တြင္ ေမလ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပသည့္ ကမာၻ႔ ပညာေရးဖိုရမ္ ( WEF 2015) သို႔ ႏိုင္ငံ အသီးသီးမွ ၀န္ၾကီးမ်ား၊ အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ၾကီးမ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ အၾကီးအကဲမ်ား ႏွင့္ ႏုိင္ငံစံုအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ႏွစ္ႏုိင္ငံခ်င္း ဆက္ဆံေနၾကေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ အရာရွိမ်ား၊ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား မွ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ၾကီးမ်ား၊ သင္ၾကားေရးဘက္မွ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၊ လူငယ္မ်ားႏွင့္ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္ မ်ားက UNESCO အဖြဲ႔ ညႊန္ၾကားေရးမႈးခ်ဳပ္ ၏ ဖိတ္ၾကားခ်က္ျဖင့္ စုေ၀းတက္ေရာက္လာခဲ့ၾကသည္။ ယခုကမာၻ႔ ပညာေရးဖိုရမ္ကဲ့သို႔ အေရးၾကီးေသာ အစည္းအေ၀းတစ္ရပ္ကို လက္ခံက်င္းပေပးခဲ့ၾကသည့္ ေတာင္ရီးယားအစိုးရႏွင့္ ျပည္သူမ်ားကို လည္း ေကာင္း၊ ဖိုရမ္အထေျမာက္ေရးတြင္ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည့္ UNICEF၊ ကမာၻ႔ဘဏ္၊ UNFPA, UNDP, UN Women ႏွင့္ UNHCR တို႔အားလည္း အထူးေက်းဇူးတင္ရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားအပ္ပါသည္။ သကၠရာဇ္ ၂၀၃၀ ထိ ရည္မွန္းေသာ ပညာေရးအစီအစဥ္ အတြက္ ဤသမိုင္းဝင္ ပညာေရးဖိုရမ္တစ္ရပ္ကို ဦးေဆာင္က်င္းပေသာ ယူနက္စကိုအဖြဲ႕ၾကီး၏ အားထုတ္မႈကိုလည္း လိႈက္ လွဲစြာအသိအမွတ္ျပဳပါသည္။

၂။ လူတိုင္းအတြက္ ပညာေရး လႈပ္ရွားမႈၾကီးသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအတြင္း ပညာေရးအတြက္ အေရးအပါဆံုးေသာ အင္အားစိုက္ထုတ္မႈၾကီး တစ္ရပ္လည္းျဖစ္သည္။ ရလဒ္အားျဖင့္လည္း ပညာေရးတြင္ သိသိသာသာ တိုးတက္လာေအာင္ အ ေထာက္အကူျပဳခဲ့သည္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ဂၽြန္တီယမ္တြင္ သေဘာတူေထာက္ခံခဲ့ၿပီး ၂၀၀၀ခုႏွစ္တြင္ ဒါကာတြင္ ဆက္လက္ ခိုင္ မာေစခဲ့ေသာ “လူတိုင္းအတြက္ ပညာေရး” ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားမႈၾကီးကို မမွိတ္မသုန္ဆက္လက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ သြားရန္ သံဓိဌာန္ ခ်ထားေၾကာင္း ယေန႔အခမ္းအနားက ေၾကညာလို္က္ ရပါသည္။ ထို႔ျပင္ ပညာသင္ယူခြင့္ရရွိႏုိင္ရန္ႏွင့္ အျခားေသာ ပညာေရးႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားရပိုင္ခြင့္ရွိရန္ သတ္မွတ္ျပဌာန္း ေပးထားသည့္ ႏုိင္ငံတကာ လူ႕ အခြင့္အေရးစာခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ ေဒသလံုးဆိုင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရးစာခ်ဳပ္မ်ား၊ အျခားေသာ ပညာေရး ႏွင့္ဆက္စပ္ေနသည့္ လူ႕ အခြင့္အေရးမ်ားကို ျပဌာန္းထားေသာ စာခ်ဳပ္မ်ားကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရန္လည္း ရည္မွန္းအားထုတ္သြားၾကမည္ ျဖစ္ သည္။ ယခုအခ်ိန္အထိ ရရွိခဲ့ေသာ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားကို မိမိတို႔အေနျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳၾကရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ တစ္ဖက္ တြင္လည္း ပညာေရးသည္ လူသားတိုင္း အတြက္ျဖစ္လာရန္မွာ အလွမ္းေ၀းလွေသးေသာေၾကာင့္ စိုးရိမ္ပူပန္စရာမ်ား ရွိေန ေသးေၾကာင္း ၀န္ခံရေပမည္။

၃။ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ လူသားတိုင္းအတြက္ ပညာေရးအစည္းအေ၀း (၂၀၁၄) တြင္ ပညာေရးက႑အတြက္ ညႇိႏိႈင္းတိုင္ပင္ မႈမ်ား က်ယ္ျပန္႔စြာေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး မတ္စကတ္သေဘာတူညီခ်က္ကို အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့သည္။ မတ္စကတ္ သေဘာတူညီခ်က္ တြင္ ေရရွည္ခံဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ (SDGs) အတြက္ ျပင္ဆင္ေနၾကေသာ ႏိုင္ငံစံု စုေပါင္းေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွ ေပၚထြက္ လာသည့္ ပညာေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းလ်ာထားခ်က္မ်ားကိုလည္း ထည့္သြင္းႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။ ဤအေတာအတြင္း ၂၀၁၅ ေနာက္ ပိုင္း ပညာေရးက႑အတြက္ က်င္းပခဲ့ၾကေသာ ေဒသတြင္း ၀န္ၾကီးအဆင့္ ကြန္ဖရင့္မ်ားလည္း ရွိခဲ့ၾကပါသည္။ လူသားတိုင္း အတြက္ ပညာေရး အကဲျဖတ္အစီရင္ခံစာ ၂၀၁၅ တြင္ပါရွိေသာ သုေတသနေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားႏွင့္ “လူသားတိုင္းအတြက္ ပညာေရး” ေဒသဆိုင္ရာ အႏွစ္ခ်ဳပ္အစီရင္ခံစာမ်ားမွ တင္ျပခ်က္မ်ားကိုလည္း မွတ္သားခဲ့ၾကရသည္။ ထို႔ျပင္ “ကမာၻလံုးဆိုင္ ရာ ပညာေရးသည္ ပထမအစီအစဥ္” The Global Education First Initiative” ေၾကာင့္ေပၚေပါက္လာေသာ တိုးတက္မႈမ်ား ႏွင့္ အစိုးရအသီးသီး၏ အားေပးမႈကိုလည္းေကာင္း၊ ေဒသလံုးဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အစိုးရအခ်င္းခ်င္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ ခ်က္မ်ားႏွင့္ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ပညာေရးအတြက္ အင္တိုက္အားတိုက္ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္ကို လည္း မွတ္တမ္းတင္အပ္ပါသည္။

၄။ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ကတည္းက စတင္ခဲ့ေသာ Education for All (EFA) ရည္မွန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ေထာင္စုႏွစ္ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားထဲမွ ပညာေရးဆိုင္ရာ ပန္းတိုင္မ်ားဆီသို႔ ခ်ီတက္ၾကရာတြင္ တိုးတက္မႈမ်ားရွိခဲ့သည့္အေလ်ာက္ မွတ္သားေလာက္စရာ သင္ခန္းစာ မ်ားလည္း ရရွိခဲ့ပါသည္။ အင္ခၽြန္းတြင္ လက္ရွိရင္ဆိုင္ေနရဆဲ အခက္အခဲမ်ားကို သံုးသပ္မိသလို လက္ရွိျပဳစုထားေသာ ၂၀၃၀ ပညာေရး အာဂ်င္ဒါအေပၚတြင္လည္း သေဘာတူညီမႈရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ျပင္ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား အ တြက္ မူေဘာင္မ်ား ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း ႏွင့္အတူ အနာဂတ္တြင္ ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္ၾကရမည့္ ကိစၥမ်ား၊ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား ေအာင္ျမင္စြာေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ မဟာဗ်ဴဟာမ်ား ခ်မွတ္ျခင္းတို႔ကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကၿပီး ယခု ေၾကညာခ်က္ကို သေဘာတူ ထုတ္ျပန္လိုက္ပါသည္။

၂၀၃၀ သို႔ဦးတည္ ပညာေရးရည္မွန္းခ်က္မ်ားေဖာ္ေဆာင္မည္

၅။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔၏ ယံုၾကည္ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ားတြင္ လူသားတို႔၏ ဘ၀ကို ပညာေရးျဖင့္ ျမႇင့္တင္ေပးရန္၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ ပညာ ေရးမွာ အေရးၾကီးသည့္ တြန္းအားတစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္းအသိအမွတ္ျပဳရန္၊ လက္ရွိျပင္ဆင္ေနၾကသည့္ အနာဂတ္ ေရရွည္ဖြံ႔ၿဖိဳး ေရး ရည္မွန္းခ်က္ (SDGs) မ်ား ျပည့္မီရန္တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ ပညာေရးအာဂ်င္ဒါ အသစ္ တစ္ခု ေပၚထြက္လာရန္အေရးတၾကီးလိုအပ္ေနၿပီး ထိုအာဂ်င္ဒါသည္ ျခံဳငံုသည့္ သေဘာရွိေသာ၊ ရည္မွန္းခ်က္ၾကီးမားေသာ၊ စိတ္အားတက္ၾကြမႈ ေပးႏုိင္ေသာ၊ အားလံုးတစ္ေယာက္ မက်န္ ပါ၀င္ႏုိင္ေသာ အာဂ်င္ဒါျဖစ္ရမည္။ ထိုလိုလားခ်က္မ်ားမွာ ေရရွည္ဖြံ႕ျဖိဳးေရးေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ (၄) SDG-4 တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ အားလံုးပါ၀င္ႏိုင္ေသာ၊ တန္းတူညီတူျဖစ္ေသာ အရည္ အေသြးျပည့္ပညာေရး ရရွိေစရန္ႏွင့္ လူတိုင္း ဘ၀တြင္ စဥ္ဆက္မျပတ္ သင္ယူႏုိင္ေသာ အခြင့္အေရးကို ျမႇင့္တင္ေပးႏုိင္ ရန္ဆိုသည့္ ရည္မွန္းခ်က္ႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ ယင္းႏွင့္ စပ္ဆိုင္ေနေသာ လ်ာထားခ်က္မ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း ျပည့္၀စြာ ကိုက္ညီ လွ်က္ရွိေနေပသည္။ ထိုရည္မွန္းခ်က္မွာ တစ္ကမာၻလံုးႏွင့္ ဆိုင္သလို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္း အရွိန္အဟုန္လည္း ရွိသည္။ မေရာက္ရွိခဲ့ရေသာ EFA အာဂ်င္ဒါႏွင့္ ေထာင္စုႏွစ္ရည္မွန္းခ်က္မ်ားထဲမွ ပညာေရး ပန္းတိုင္မ်ားကို အေလးထားရာ ေရာက္သည္။ လက္ရွိတြင္ ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္တြင္လည္းေကာင္း၊ တစ္ႏုိင္ငံခ်င္းစီတြင္လည္းေကာင္း ရင္ဆိုင္ေနရေသာ ပညာေရးနယ္ပယ္မွ စိန္ေခၚမႈမ်ားကိုလည္း ကိုင္တြယ္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ ပညာေရးကို လူသားဂုဏ္ရည္ကို အေျခခံေသာ လမ္းစဥ္ျဖင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုျခင္း ျဖစ္သလို ဖြံ႕ျဖိဳးေရးကိုလည္း လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာတို႔အေပၚတြင္ တည္ ေဆာက္လိုသည့္ ဆႏၵမ်ားမွ ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ လူမႈဘ၀တရားမွ်တမႈ၊ တစ္ေယာက္မက်န္ ပါ၀င္ႏုိင္မႈ၊ လူသားတုိ႔အတြက္ အကာအကြယ္ရွိမႈတို႔ႏွင့္အတူ ယဥ္ေက်းမႈအရ၊ ဘာသာစကားအရ၊ လူမ်ိဳးအရ စံုလင္ကြဲျပားမႈရွိျခင္းအေပၚအေျခခံသည္။ ထို႔အတူ ခြဲေ၀တာ၀န္ယူမႈ၊ တာ၀န္ခံျခင္းရွိမႈသေဘာလည္းပါသည္။ ပညာေရးသည္ ျပည္သူတို႔ရသင့္ရထိုက္ေသာ အရာျဖစ္ၿပီး အေျခခံလူ႕အခြင့္အေရးလည္းျဖစ္သည္။ အျခားရပိုင္ခြင့္မ်ားကို ခံစားႏုိင္ရန္ အတြက္ ပံ့ပိုးေပးေသာအရာလည္းျဖစ္သည္။ ပညာေရးမေကာင္းလွ်င္ မၿငိမ္းခ်မ္းႏိုင္သလို၊ သည္းခံစိတ္လည္းနည္းၾကေပမည္။ ျပည့္၀ေသာ ႏုိင္ငံသားမ်ားလည္း မျဖစ္ႏုိင္၊ ေရရွည္ခံဖြံ႕ၿဖိဳးေရးႏွင့္လည္း ေ၀းေပလိမ့္မည္။ ပညာေရးအားျဖင့္သာ အလုပ္အကိုင္ အျပည့္အ၀ရရွိႏုိင္ၿပီး ဆင္းရဲမြဲေတမႈကို လည္း ပေပ်ာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မည္။ ဘ၀တစ္သက္တာ စဥ္ဆက္မျပတ္ ပညာေရးလမ္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ လူတိုင္းက ပညာကို လြယ္လြယ္ကူကူခ်ဥ္းကပ္ႏုိင္ေစရန္၊ ခြဲျခားမ်က္ႏွာလိုက္ျခင္းကင္းေစရန္၊ လူတိုင္းပါ၀င္ႏုိင္ေစရန္၊ အရည္အေသြး ျပည့္၀ေစရန္၊ ပညာသင္ယူမႈ၏ အက်ိဳးေက်းဇူးကို ခံစားခြင့္ရေစရန္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ရည္သန္အားထုတ္သြားၾကမည္ျဖစ္သည္။

၆။ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၅ ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္အတြင္း ပညာလမ္းမ်ားပိုမိုပြင့္လန္းေစရန္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ထိေရာက္ေသာ ေအာင္ျမင္ မႈမ်ားရရွိခဲ့ရာ စိတ္အားတက္စရာပင္ျဖစ္သည္။ ပညာေရးတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား ၁၂ ႏွစ္တာခန္႔ အခမဲ့ ပညာသင္ယူခြင့္ရရွိေရး၊ အစိုးရ၏ အေထာက္အပံ့ရရွိေရး၊ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းကင္းၿပီး အရည္အေသြးျပည့္၀ေသာ မူလတန္းႏွင့္ အလယ္တန္း ပညာေရး မ်ိဳးရရွိႏိုင္ေစေရး၊ အနည္းဆံုးကိုးႏွစ္ၾကာမွ် မသင္မေနရ ပညာေရးျဖစ္ရန္၊ ပညာသင္ၾကားျခင္းေၾကာင့္ ဆိုင္ရာအက်ိဳးေက်းဇူး မ်ား ခံစားႏုိင္ေစေရးတို႔အတြက္ ဆက္လက္အားထုတ္ ေဆာင္ရြက္ၾကရမည္။ အနည္းဆံုး တစ္ႏွစ္ခန္႔ အခမဲ့ မသင္မေနရ မူလတန္းၾကိဳေက်ာင္းမ်ား စီစဥ္ေပးရန္လည္း အားေပးေနၾကသည္။ ကေလးတိုင္းအရည္အေသြးျပည့္ ငယ္စဥ္ဘ၀ ေမြးစဖြံ႕ျဖိဳး မႈကိုရရွိရန္ႏွင့္ ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား၊ ကေလးဖြံ႕ျဖိဳးေရးပညာမ်ား ရရွိႏုိင္ေအာင္ ပံ့ပိုးေပးရန္လည္း လိုအပ္သည္။ ေက်ာင္းျပင္ပသို႔ ေရာက္ရွိသြားေသာ မ်ားျပားလွသည့္ ကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားအတြက္လည္း ထိေရာက္အသံုးတည့္ေသာ ပညာသင္ၾကားေပးျခင္း၊ လုပ္ငန္းခြင္ဆိုင္ရာ သင္တန္းမ်ားေပးျခင္းတို႔ကို ေဆာင္ရြက္ရန္လည္း ရည္သန္ထားပါသည္။ ထို ေက်ာင္းျပင္ပ ကေလးမ်ားသည္ ထိုပညာေရးအကူအညီမ်ားကို အခ်ိန္မေႏွာင္းမီ ထိထိမိမိ လိုရာေရာက္ႏုိင္ၿပီး ပညာေရး မျပတ္လပ္သြားမွသာလွ်င္ ကေလးမ်ားအားလံုးေက်ာင္းတြင္ရွိေရး၊ ပညာသင္ယူႏုိင္ေရးဆိုသည့္ အခ်က္မ်ား အထ ေျမာက္ႏုိင္ ေပမည္။

၇။ ပညာေရးတြင္ အားလံုး ပါ၀င္ႏုိင္ျခင္း၊ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမရွိျခင္းက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ေစာင္းေပးေသာပညာေရး အာဂ်င္ဒါ၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကၽြႏု္ပ္တို႔ အေနႏွင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ၊ ဖယ္က်ဥ္ထားမႈ၊ အဆင့္အတန္း ကြာဟမႈႏွင့္ ပညာသို႔ေလွ်ာက္ေသာလမ္းတြင္ တန္းတူညီမွ်မျဖစ္မႈ၊ အမ်ားပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္းမရွိမႈ၊ ပညာေရး၏ အက်ိဳး ေက်းဇူးကို ျမင္သာေအာင္မခံစားႏုိင္မႈ အစရွိသည့္ အေျခအေနမ်ားကို ကုစားရန္ အားထုတ္ၾကရမည္။ လူသားတိုင္းအတြက္ ပညာေရးလ်ာထားခ်က္မ်ားမွာ လူတိုင္းလူတိုင္း ပညာသင္ခြင့္ တကယ္မရွိက အဓိပၸါယ္ ရွိႏိုင္မည္မဟုတ္ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ အား နည္းသူမ်ားကို ဖယ္က်ဥ္ထားသည့္ ပညာေရးမူ၀ါဒမ်ားကို လိုအပ္သလို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲၾကရာတြင္ အင္တိုက္အားတိုက္ ေဆာင္ရြက္ၾကရမည္။ အထူးသျဖင့္ မသန္စြမ္းသူမ်ားအပါအ၀င္ ပညာေရးကို မွ်တစြာ ရရွိႏုိင္ၾကၿပီး မည္သူတစ္ဦးတစ္ ေယာက္မွ် ေနာက္က် ခ်န္ရစ္ခံရျခင္းမ်ိဳးမရွိေစရပါ။

၈။ လူတိုင္းအတြက္ ပညာသင္ယူခြင့္ကို ၾကိဳးပမ္းၾကရာတြင္ က်ားမခြဲျခား ဆက္ဆံခံရမႈ မရွိေစရန္မွာလည္း အေရးၾကီးလွ ေၾကာင္းသတိျပဳမိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပညာေရးတြင္က်ားမတန္းတူညီတူျဖစ္မႈကို အေလးထား စဥ္းစားေပးေသာ မူ၀ါဒမ်ား၊ စီမံကိန္းေရးဆြဲျခင္းမ်ားႏွင့္ က်ားမတန္းတူသင္ယူႏုိင္ေသာ ပတ္၀န္းက်င္မ်ားျဖစ္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကရမည္ ျဖစ္သလို ဆရာ၊ ဆရာမ မ်ားကိုေပးေသာ သင္တန္းမ်ားႏွင့္ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းမ်ားတြင္လည္း က်ားမတန္းတူညီမွ်ေစေရး စြဲၿမဲစြာ အေလး ထားေသာ အေလ့အက်င့္မ်ားရွင္သန္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကရမည္။ “က်ား” “မ” ဟူ၍ ခြဲျခားကာ ကန္႔သတ္ေဘးဖယ္ေသာ အျပဳအမူမ်ား၊ အႏိုင္အထက္ ၾကမ္းတမ္းစြာ တိုက္ခိုက္ခံရျခင္းမ်ား မရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကရမည္။

၉။ အရည္အေသြးျပည့္ ပညာေရးႏွင့္ ပညာသင္ယူျခင္းမွ ရလဒ္ေကာင္းမ်ားပိုမိုထြက္ေပၚလာႏုိင္ေရးကိုေဆာင္ရြက္ရန္ ဆႏၵ ျပဳပါသည္။ ထိုသို႔ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ပညာသင္ယူသည့္ ျဖစ္စဥ္ထဲသို႔ ေလာင္းထည့္ လိုက္ေသာ အရင္းအႏွီး၊ သင္ယူပံု အဆင့္ဆင့္ကို ပိုမိုအားေကာင္းလာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးရမည္ျဖစ္သလို ပညာေၾကာင့္ ထြက္ေပၚလာမည့္ အက်ိဳးေက်းဇူး ကိုလည္း ျပန္လည္သံုးသပ္အကဲခတ္ႏုိင္သည့္ စနစ္မ်ားရွိရန္၊ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနေသာ အေျခအေနမွ တိုးတက္လာေအာင္ ျပဳျပင္ႏုိင္သည့္ စနစ္မ်ား တည္ေဆာက္ေပးရန္ လိုအပ္ေပသည္။ အရည္အေသြးျပည့္ပညာေရးတြင္ ဆရာမ်ား တတ္ကၽြမ္းသူ မ်ားျဖစ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးရမည္ျဖစ္သလို ဆရာအေရအတြက္လံုေလာက္စြာရွိျခင္း၊ ေကာင္းစြာ သင္တန္းေပးထားျခင္း၊ ကၽြမ္းက်င္သူအျဖစ္ ေပါက္ေျမာက္ ေအာင္ျမင္ႏုိင္ျခင္း၊ စိတ္အားထက္သန္ျခင္း၊ သင္ၾကားေရးအတြက္လိုအပ္ေသာ အရင္းအ ျမစ္မ်ားျဖင့္ ေကာင္းစြာပံ့ပိုးထားျခင္း၊ ပညာေရးတြင္ ထိေရာက္ေသာ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ပံုစနစ္ေကာင္းရွိျခင္းတို႔ လိုပါသည္။ အရည္အ ေသြးျပည့္ ပညာေရးက ထိုးထြင္းၾကံဆမႈႏွင့္ ဗဟုသုတကို ျပည့္စြမ္းေစသည္။ စာေတြ႕လက္ေတြ႔ ေကာင္းစြာ ႏုိင္နင္းေစသည့္ အေျခခံမ်ားကို အစပ်ိဳးေပးသည္။ ဆင္ျခင္ေတြးေခၚႏုိင္စြမ္း၊ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းႏုိင္စြမ္းႏွင့္ အျခားအဆင့္ျမင့္ပညာရပ္မ်ားကို လိုက္စားႏုိင္ေစရန္ အေျခခိုင္ေစသည္။ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးေကာင္းမြန္ၿပီး လူမႈဆက္ဆံေရး ေျပျပစ္ေစရန္ သင္ၾကားေပး သည္။ ႏိုင္ငံသားေကာင္းတစ္ဦးအေနျဖင့္ က်န္းမာေသာ၊ ေက်နပ္ႏွစ္သိမ့္ေသာ ဘ၀မ်ားကို ေဆာက္တည္ႏုိင္ေစမည့္ စိတ္ေန စိတ္ထားမ်ား၊ ယံုၾကည္မႈ တန္ဖိုးမ်ား၊ ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ားကို ဖြံ႕ၿဖိဳးေစသည္။ ပညာကိုအေျခခံေသာအခါ ႏိုင္ငံသားတို႔မွာ ရရွိေသာ သတင္းအခ်က္အလက္ကို နားေထာင္ၿပီးမွ ခ်မွတ္ေသာ အေျမာ္အျမင္အားျဖင့္ တြက္ဆယူသည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ရွိလာ ၾကသည္။ ကမာၻၾကီးေရရွည္တည္တံ့ေစမည့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကို ေစာင္းေပးေသာ ပညာေရးႏွင့္ ဂလိုဘယ္ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေစရန္ ပညာေရးအားျဖင့္ ႏိုင္ငံသားတို႔သည္ မိမိေဒသႏွင့္ ကမာၻၻတြင္ရင္ဆိုင္ေနရေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ကိုင္တြယ္လာႏုိင္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ကၽြႏ္ုပ္တို႔အေနျဖင့္ ေရရွည္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ ပညာေရးကိုေဆာင္ရြက္မည့္ Global Action Programme ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ အင္တိုက္အားတိုက္ တိုက္တြန္းလွ်က္ရွိသည္။ ထိုအစီအစဥ္ကို ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ အီခ်ီ-နာဂိုယာၿမိဳ႕ မ်ားတြင္ က်င္းပေသာ ယူနက္စကို ကမာၻ႔ကြန္ဖရင့္တြင္ စတင္မိတ္ဆက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုမွ်မကေသး။ ၂၀၁၅ အလြန္ ေရရွည္ခံဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအာဂ်င္ဒါ မ်ားေအာင္ျမင္ရန္ လူ႔အခြင့္အေရးပညာေပးေဆာင္ရြက္မႈမ်ားႏွင့္ သင္တန္းမ်ားက အေရးၾကီး ေၾကာင္းကိုလည္း ေထာက္ျပလိုသည္။

၁၀။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္ လူသားအားလံုး တစ္သက္တာ စဥ္ဆက္မျပတ္ပညာသင္ယူႏိုင္သည္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ေပါမ်ားလာ ေအာင္ အားထုတ္ၾကပါမည္။ မည္သည့္အေျခအေနတြင္မဆို မည္သည့္အဆင့္တြင္မဆို ပညာေရးကို လြယ္ကူစြာခ်ဥ္းကပ္ ႏုိင္ၾကရမည္။ မည္သူ႕ကိုမွ် ေဘးဖယ္မထားေသာ၊ အေရအတြက္အားျဖင့္ မနည္းပါးေသာ အရည္အေသြးျပည့္ နည္းပညာ ေက်ာင္းမ်ား ႏွင့္ သက္ေမြး၀မ္ေက်ာင္းသင္တန္းမ်ား၊ ေက်ာင္းမ်ားအျပင္ အဆင့္ျမင့္ ပညာေရးႏွင့္ သုေတသနမ်ားပါ ဖြံ႕ၿဖိဳး လားေစရန္ ရည္ရြယ္သည္။ ထိုပညာရင္းျမစ္မ်ားအားလံုးတြင္ အရည္အေသြးကိုထိန္းႏုိင္သည့္ စနစ္တစ္ရပ္ ရွိေနရမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္လူတိုင္းက မည္သည့္ အေျခအေနတြင္မဆို ခ်ဥ္းကပ္ရ လြယ္ကူေအာင္ ျပဳလြယ္ေျပာင္းလြယ္ေသာ ပညာေရး လမ္းမ်ားရွိရမည္။ ထိုသို႔ မိမိႏွင့္သင့္ေလ်ာ္သလို စီစဥ္ႏိုင္ေသာ ေက်ာင္းတြင္းေက်ာင္းျပင္ ပညာေရးလမ္းမ်ားမွ ရရွိလာေသာ အသီးအပြင့္မ်ားကိုလည္း အမ်ားက အသိအမွတ္ျပဳႏုိင္သည့္ အေနအထားကိုစီစဥ္ေပးႏုိင္ျခင္း၊ ပညာတတ္ေျမာက္ထားသည့္ ကၽြမ္းက်င္သူအျဖစ္ ခိုင္ခိုင္မာမာ ရပ္တည္ႏုိင္ျခင္း၊ သင္ယူတတ္ေျမာက္ေၾကာင္း အာမခံထားေပးေသာစနစ္ရွိျခင္း၊ ကၽြမ္းက်င္ လိမ္မာျခင္းတို႔ကို ရရွိေစမည့္ ပညာေရး မ်ိဳးျဖစ္ရမည္။ အမ်ိဳးသမီးၾကီးမ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ားအပါအ၀င္ လူငယ္မ်ားႏွင့္ အရြယ္ေရာက္သူ အားလံုးတို႔သည္ မိမိတို႔ သက္ဆိုင္ရာက႑တြင္ အသိအမွတ္ျပဳႏုိင္ေလာက္သည့္ စာေတြ႕လက္ေတြ႕ ကၽြမ္း က်င္ တတ္ေျမာက္မႈလည္းရွိရမည္။ ထို႔ျပင္ ဘ၀တြက္တာ ကၽြမ္းက်င္စရာမ်ားကိုလည္း သက္ၾကီးပညာေရးအစီအစဥ္မ်ား၊ သင္တန္းမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ေလ့လာႏုိင္ေစရမည္။ အလားတူပင္ သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာ၊ တီထြင္စမ္းသပ္မႈမ်ားကိုလည္း တိုးတက္လာေအာင္ အားထုတ္ၾကရမည္။ ပညာေရးစနစ္မ်ား ပိုမိုေကာင္းမြန္လာေစရန္၊ အသိပညာျဖန္႔ျဖဴးရန္၊ သတင္းအခ်က္ အလက္ရယူရန္၊ အရည္အေသြးျပည့္ ထိေရာက္စြာ ေလ့လာသင္ယူႏုိင္ရန္ႏွင့္ ပညာေရး၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ပိုမိုအဆင္ ေျပလာေစရန္ သတင္းႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရးနည္းပညာမ်ားကို ကၽြမ္းက်င္လိမ္မာစြာ အသံုးခ်ႏုိင္ၾကရမည္။

၁၁။ ထို႔ျပင္ ယခုအခါ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းျပင္ပသို႔ေရာက္ရွိေနေသာ ကေလးအမ်ားစုသည္ ပဋိပကၡမ်ား ရိုက္ခတ္ရာ နယ္ ေျမမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေနၾကရသည္မွာ စိုးရိမ္စရာပင္ျဖစ္သည္။ ျဖစ္ပြားေနေသာ ပဋိပကၡမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၊ ပညာေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ပစ္မွတ္ထားတိုက္ခိုက္မႈမ်ား၊ သဘာ၀ေဘးအႏၲၲရယ္မ်ားႏွင့္ ကပ္ေရာဂါဆိုးမ်ားသည္ ပညာေရး ႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳး ေရး လမ္းေၾကာင္းကို တစ္ကမာၻလံုးတြင္ ၾကီးစြာ အေႏွာက္အယွက္ ေပးလွ်က္ ရွိသည္။ ထိုအေျခအေနမ်ားကို ရင္ဆိုင္ေနၾက ရေသာ စစ္ေဘးဒုကၡသည္မ်ား ေနရပ္ကို စြန္႔ခြာထြက္ေျပးရသူမ်ားအပါအ၀င္ ကေလးမ်ား၊ လူငယ္လူရြယ္မ်ားႏွင့္ လူၾကီးမ်ား အေျခအေနကိုလုိက္၍ အဆင္ေျပေအာင္ စီမံေပးႏုိင္မည့္ တန္းတူညီတူျဖစ္ၿပီး မတည္ၿငိမ္သည့္အေျခအေနတြင္ပင္ အဆက္မ ျပတ္သြားေသာ၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ရလြယ္ေသာ ပညာေရးစနစ္မ်ိဳးကို ဖန္တီးေပးႏိုင္ေသာ အေျခအေနေရာက္ေအာင္ အား ထုတ္ၾကရမည္။ ေဘးကင္းေသာ၊ အကူအညီရႏိုင္ေသာ၊ လံုၿခံဳေသာ အၾကမ္းဖက္မႈကင္းစင္သည့္ပတ္၀န္းက်င္မ်ိဳးတြင္ ပညာ ေရးကို ေပးႏုိင္ၾကရန္ လိုအပ္သည့္ အေျခအေနမ်ားကိုလည္း အေလးထားစဥ္းစားၾကရပါမည္။ ပဋိပကၡမ်ားျဖစ္ပြားလွ်င္ အေရး ေပၚ အေျခအေနမွသည္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး၊ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးကာလမ်ားအထိ ထိခိုက္ခံစားရသူမ်ားအတြက္ လံုေလာက္သည့္ ကူညီေဆာင္ရြက္မႈမ်ားေပးႏုိင္ရန္ ၾကိဳးစားၾကရမည္။ ထို႔ျပင္ ပဋိပကၡကို ေျဖရွင္းရန္ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္၊ ေဒသ တြင္းအဆင့္ႏွင့္ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ အဆင့္အသီးသီးက ခ်ိတ္ဆက္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ျခင္းရွိရမည္။ အႏၲရယ္ကို ဘက္စံုေထာင့္စံုမွ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ရန္၊ ရန္မီးပြားကိုထိန္းထားႏိုင္ရန္အတြက္ ဘ၀အရည္အေသြးျမႇင့္တင္မႈမ်ားလည္းရွိၾကရမည္။ ထိုနည္းလမ္းမ်ား အားျဖင့္ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားစဥ္၊ အေရးေပၚအေျခအေန၊ ပဋိပကၡလြန္အေျခအေနႏွင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ကာလအေစာပိုင္း မ်ားတြင္ ပညာေရးအဆက္မျပတ္ သြားေစေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ၾကေစလိုေၾကာင္း တိုက္တြန္း လိုက္ရပါသည္။

ခ်မွတ္ထားေသာ ဘံုအာဂ်င္ဒါကိုအေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္း

၁၂။ ယခုခ်မွတ္ထားေသာ ပညာေရး အစီအစဥ္မ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာအေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ အဓိကအားျဖင့္ အစိုးရမ်ား တြင္ တာ၀န္ရွိၾကသည္။ တာ၀န္ခံမႈႏွင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ အမ်ားပါ၀င္ေဆာင္ရြက္နုိင္ေသာ ေကာင္းမြန္သည့္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ ေနရာဌာန အသီးသီးက အဆင့္ဆင့္ ခ်ိတ္ဆက္ လႈပ္ရွားႏုိင္ေသာ မိတ္ဖက္ဆက္ဆံေရးရွိမႈ၊ ဆိုင္ရာက႑ အသီးသီးမွ ပုဂၢိဳလ္ မ်ားက ပါ၀င္လႈပ္ရွားရန္ အခြင့္ရႏုိင္မႈ အစရွိသည္တို႔ ျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္လာေစရန္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မူ၀ါဒေရးရာလုပ္ငန္းေဘာင္မ်ားထဲမွလည္းေကာင္း ေဆာင္ရြက္ေပးၾကရမည္။

၁၃။ ႏုိင္ငံအလိုက္ ပညာေရးအစီအစဥ္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနခ်ိန္တြင္ ေဒသတြင္းႏွင့္ ကမာၻ႔လံုးဆိုင္ရာ အဆင့္အ သီးသီးတြင္ ခိုင္မာစြာ ခ်ိတ္ဆက္၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ၾကရန္၊ အေျခအေနကို အကဲျဖတ္ႏုိင္ၾကရန္ လိုအပ္သည္။ ထိုသို႔ ေဆာင္ရြက္ၾကရာတြင္လည္း တစ္ႏုိင္ငံခ်င္းစီတြင္ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အခ်င္းခ်င္း ညႇိႏႈိင္းတိုင္ပင္ကာ သတ္မွတ္ထားေသာ မူေဘာင္မ်ား၊ ေဒသတြင္းအစီအမံမ်ား၊ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားႏွင့္ကိုက္ညီစြာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ၾကရမည္။

၁၄။ ခိုင္မာေကာင္းမြန္ေသာမူ၀ါဒမ်ား၊ စီမံကိန္းေရးဆြဲျခင္းမ်ား၊ အင္တိုက္အားတိုက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းမ်ားရွိမွသာ ၂၀၃၀ ပညာေရးအာဂ်င္ဒါမွာ ေအာင္ျမင္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ SDG 4 ကိုခ်မွတ္ရာတြင္ မည္မွ်ပင္ စိတ္အားတက္စရာမ်ား ရွိေန ေစကာမူ လူသားတိုင္းအတြက္ အရည္အေသြးရွိသည့္ ပညာေရးကို မည္သည့္အလႊာတြင္မဆို ရရွိႏိုင္သည့္ အေနအထားႏွင့္ လြန္စြာေ၀းကြာလွ်က္ရွိေသာ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ေငြအင္အား သံုးစြဲကာေဆာင္ရြက္ရမည့္က႑မ်ားကို ေကာင္းစြာသေဘာေပါက္ၿပီး လံုလံုေလာက္ေလာက္ သတ္မွတ္ျဖည့္တင္း ေပးႏုိုင္ျခင္းမရွိလွ်င္ ေအာင္ျမင္မႈႏွင့္ အလွမ္းကြာေနဦးမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပညာေရးတြင္ သံုးစြဲမည့္ ေငြမ်ားကို တိုးျမႇင့္ၾကရာတြင္ ႏုိင္ငံတစ္ခုစီ၏ လိုအပ္ခ်က္အလိုက္ ေဆာင္ရြက္ၾကရမည္ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံတကာပ်မ္းမွ် သတ္မွတ္ႏႈန္းထားမ်ား အရမူ အနည္းဆံုး တစ္ႏွစ္လွ်င္ တမ်ိဳးသားလံုးျပည္တြင္းထုတ္ကုန္၏ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ( သို႔မဟုတ္) အစိုးရဘတ္ဂ်က္တစ္ခုလံုး၏ ၁၅-၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ သံုးစြဲၾကရန္ ရည္မွန္းထားပါသည္။

၁၅။ ပညာေရးအတြက္ အစိုးရမ်ား၏ အင္အားစိုက္ထုတ္မႈမ်ားအျပင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးက႑အတြင္း လက္တြဲပူးေပါင္း မႈႈမ်ားကလည္း အေရးၾကီးလွေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳရပါသည္။ ႏုိင္ငံမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္အတိုင္းအတာႏွင့္ ဦးစားေပး က႑မ်ားအလုိုက္ ပညာေရးကို ပံ့ပိုးေပးမည့္ ယခုအာဂ်င္ဒါအေကာင္အထည္ေဖာ္ရာတြင္ ၀ိုင္း၀န္းကူညီၾကရန္ ႏွင့္ လိုအပ္ေသာေငြမ်ားကို တိုးျမႇင့္ထည့္၀င္ၾကပါရန္ ဖြံ႕ၿဖိဳဆဲႏုိင္ငံၾကီးမ်ား၊ မူလကပင္ရွိခဲ့ေသာ အလႈရွင္မ်ားႏွင့္ ဆက္လက္ေပၚေပါက္လာေသာ အလႈရွင္ သစ္မ်ား၊ ၀င္ေငြအလယ္အလတ္ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကး အဖြဲ႕အစည္းၾကီးမ်ားအား ေဆာ္ၾသလိုက္ရပါသည္။ တရား ၀င္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအကူအညီ (Official Development Aid-ODA) ကိုေပးအပ္ၾကရာတြင္ မိမိတို႔ကတိက၀တ္ျပဳထားသည့္အတိုင္း ျပည့္ျပည့္၀၀ ထည့္၀င္ၾကရန္မွာလည္း အေရးၾကီးလွသည္။ အထူးသျဖင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားကို ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံၾကီးမ်ားအေနျဖင့္ 5

လိုအပ္ေသာ အကူအညီမ်ား ေပးအပ္ႏုိင္ရန္ GDP ၏ ၀.၇ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိေရာက္ေအာင္ ျဖည့္ဆည္းေပးပါရန္ ေနာက္ထပ္ အကူအညီမ်ားထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ေပးၾကပါရန္လည္း တိုက္တြန္းအပ္ပါသည္။ တဖန္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအနိမ့္ဆံုး ႏုိင္ငံ မ်ားသို႔ အကူအညီမ်ား တိုးျမႇင့္ေပးအပ္ရန္လည္း ဆႏၵျပဳပါသည္။ ပညာသင္ယူႏုိင္ရန္လူသားတို႔၏ရပိုင္ခြင့္ ကိုေသခ်ာေစရန္ အတြက္ ရႏုိင္သမွ်ေသာ အရင္းအျမစ္မ်ားကို ထပ္မံေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ရန္လည္း အေရးၾကီးလွသည္။ ေပးလိုက္ေသာ အကူအညီ မ်ားေနရာက်ၿပီး ထိေရာက္ႏိုင္ေစရန္ အတြက္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ ခ်ိတ္ဆက္ပူးေပါင္းမႈမ်ား၊ ညီညြတ္မႈမ်ား လိုအပ္သလို လ်စ္လ်ဴရႈထားခံရေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲေသာႏုိင္ငံမ်ားအတြက္ ဦးစားေပးေထာက္ပံ့ၾကရန္ လည္းအၾကံျပဳလုိက္ ရပါသည္။ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈမ်ားစြာလိုအပ္ေနေသာ၊ ပဋိပကၡဒဏ္ကို ကာလရွည္လ်ားစြာခံစားေနရေသာ ေနရာ မ်ားမွ ပညာေရးအတြက္လည္း အကူအညီမ်ား ထိထိေရာက္ေရာက္ တိုးျမႇင့္ေပးရန္ တိုက္တြန္းလိုက္ရသည္။ ၂၀၁၅ ဇူလိုင္ တြင္ ေအာ္စလို၌က်င္းပမည့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ ပညာေရးညီလာခံကို ၾကိဳဆိုေၾကာင္းေျပာၾကားလိုပါသည္။ အက္ဒစ္အာ ဘာဘာတြင္ ျပဳလုပ္မည့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အတြက္ဘတ္ဂ်က္ကြန္ဖရင့္ကိုလည္း လာမည့္ SDG4 အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ေရးတြင္ ကူညီေပးရန္ ႏိႈးေဆာ္လိုက္ရပါသည္။

၁၆။ ၂၀၃၀ ပညာေရးအာဂ်င္ဒါကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကမည့္ ႏိုင္ငံမ်ားအား တစ္ႏုိင္ငံခ်င္းစီေသာ္လည္းေကာင္း၊ စုေပါင္း၍ ေသာ္လည္းေကာင္း နည္းပညာပိုင္း၊ ႏုိင္ငံ၏ စြမ္းရည္တိုးတက္လာေစေရးအပိုင္းတို႔တြင္ ကမကထျပဳ ကူညီေပးၾကပါရန္ WEF 2015 ကို ပူးေပါင္းက်င္းပခဲ့ၾကေသာ UNESCO ႏွင့္ မိတ္ဖက္မ်ားအားလံုးတို႔ကိုလည္း တိုက္တြန္းလိုက္ရပါသည္။ ထိုႏုိင္ငံမ်ား ၏ အေနအထားအလိုက္၊ ႏိႈင္းယွဥ္အားသာခ်က္မ်ားအလိုက္ ပညာေရးအာဂ်င္ဒါအတြက္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မႈအေပၚတြင္ အင္ အားျဖည့္ေပးၾကရန္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ အားလံုးပါ၀င္ကာ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ၾကရန္အတြက္ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ပညာေရးကိစၥမ်ားကို ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္နုိင္သည့္ အစီအမံတစ္ခု တာ၀န္ယူေဖာ္ေဆာင္ေပးပါရန္ UNESCO အား ေမတၲာရပ္လိုသည္။ တက္ ေရာက္လာေသာ အဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံမ်ား၊ WEF 2015 ကို ပူးတြဲက်င္းပေပးၾကသူမ်ားႏွင့္ မိတ္ဆက္မ်ားအားလံုးႏွင့္ ညႇိႏွႈိင္းတိုင္ပင္ၿပီး ယံုၾကည္စြာ ေမတၲာရပ္ခံလို္က္ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ပညာေရးအတြက္ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း “ The Global Partnership for Education” ဟူေသာ အစီအစဥ္မွာ ႏိုင္ငံစံု၊ အဖြဲ႕စံုပါ၀င္ေသာ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပးမည့္ အဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္ေသာေၾကာင့္ UNESCO အေနျဖင့္ ထိုအနာဂတ္ပူးေပါင္းမႈအစီအစဥ္တြင္ ပါ၀င္ေပးရန္ လည္း ထပ္မံေမတၲာရပ္လိုေပသည္။

၁၇။ UNESCO သည္ ကုလသမဂၢ၏ ပညာေရးအထူးျပဳ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ ပညာေရးက႑တြင္ ဦး ေဆာင္ေနရာယူၿပီး ၂၀၃၀ အာဂ်င္ဒါအတြက္ ဘက္စံုေထာင့္စံုမွ ညႇိႏိႈင္းပူးေပါင္းမႈမ်ားေပၚေပါက္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပး ပါရန္လည္း ယံုၾကည္စြာတာ၀န္အပ္ႏွင္းလိုသည္။ အစိုးရမ်ားက ပညာေရးက႑တိုးတက္ေစေရးအတြက္ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္ သည္မ်ားကို မမိွတ္မသုန္ ေဆာင္ရြက္ေနေစရန္ တိုက္တြန္းေျပာဆိုေပးျခင္း၊ မူ၀ါဒေရးရာ မ်က္ႏွာစံုညီ ႏွီးေႏွာေဆြးေႏြးမႈမ်ားကို ကူညီပံ့ပိုးေပးျခင္း၊ အသိပညာမ်ား ေ၀မွ်ေပးျခင္းႏွင့္ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားေဖာ္ထုတ္ေရး၊ ပညာေရးရည္မွန္းခ်က္မ်ား အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရာတြင္ လုပ္ငန္းတိုးတက္မႈ အကဲျဖတ္ေရး၊ ပညာေရးအစီအစဥ္မ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာတြင္ ေဆာင္ရြက္ရ မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို ညႊန္ျပႏုိင္ရန္ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္၊ ေဒသလံုးဆိုင္ရာအဆင့္ႏွင့္ အမ်ိဳးသားအဆင့္ အသီးသီးမွ စုေ၀း ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား စီစဥ္ေပးေရး၊ ေရရွည္ခံဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ားျပည့္၀လာေစေရးအတြက္ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈ စနစ္ၾကီးတစ္ခုလံုးတြင္ ပညာေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ က႑တိုင္းအတြက္ ဆက္သြယ္ေရးဆံုမွတ္တစ္ခုအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေပးပါရန္ UNESCO အားထပ္မံ ေတာင္းဆိုလိုက္ရပါသည္။

၁၈။ ႏိုင္ငံတိုင္းတြင္လက္ေတြ႕ျဖစ္ေနေသာ ကိန္းဂဏန္းအခ်က္အလက္မ်ားေပၚ အေျခခံသည့္ ပညာေရးမူ၀ါဒမ်ား ခ်မွတ္ႏို္င္ ရန္၊ ပညာစနစ္ကို ေကာင္းစြာစီမံခန္႔ခြဲႏုိင္ရန္ႏွင့္ တာ၀န္ခံမႈရွိေသာ စနစ္မ်ားျဖစ္ထြန္းလာေစရန္အတြက္ အမ်ိဳးသားပညာေရး ဘက္စံုသံုးသပ္အကဲျဖတ္မႈစနစ္မ်ား ေပၚေပါက္လာေအာင္ ၀ိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္ၾကရန္ အင္ခၽြန္း သေဘာတူညီခ်က္က ဆံုး ျဖတ္လိုက္သည္။ WEF 2015 ကို ပူးေပါင္းက်င္းပေပးခဲ့ၾကသူမ်ားႏွင့္ မိတ္ဖက္မ်ားအား ေမတၲာရပ္လိုသည္မွာ ႏုိင္ငံတိုင္းတြင္ အမ်ိဳးသားအဆင့္ ပညာေရးဆိုင္ရာ ကိန္းဂဏန္းအခ်က္အလက္မ်ားေကာက္ယူျခင္း၊ ေကာက္ယူရရွိေသာ အခ်က္အလက္ မ်ားကို သံုးသပ္ျခင္းႏွင့္ အစီရင္ခံစာႏွင့္ ပတ္သက္ေသာလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံမ်ား၏ ကၽြမ္းက်င္တတ္ေျမာက္မႈစြမ္းရည္ ျမင့္ မားလာေစေရးအတြက္ အကူအညီေပးၾကရန္ပင္ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံတိုင္းသည္ UNESCO စာရင္းအင္းမ်ား အင္စတီက်ဳသို႔ အစီ ရင္ခံတင္ျပရာတြင္ အစီရင္ခံစာမ်ား၏ အရည္အေသြးျမင့္မားေစရန္၊ က႑အလိုက္၊ ယူနစ္အလိုက္ ကိန္းဂဏန္းမ်ား ခြဲျခား တင္ျပမႈမ်ားပိုမို အဆင့္ျမင့္လာေစရန္ႏွင့္ အခ်ိန္ႏွင့္ တေျပးညီ ျဖစ္ရန္တို႔အတြက္ ၾကိဳးပမ္းၾကရမည္။ ထို႔ျပင္ လူသားအားလံုး အတြက္ ပညာေရးႏုိင္ငံတကာအကဲျဖတ္မႈ အစီရင္ခံစာ “ the Education for all Global Monitoring Report” ကို လြတ္လပ္ ေသာ “ Global Education Monitoring Report” အျဖစ္ UNESCO ဆက္လက္ စီစဥ္ကာ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ေပးပါရန္ တင္ျပ

အပ္ပါသည္။ ထိုအစီရင္ခံစာအားျဖင့္ SDG 4 ပါ ပညာေရးက႑ ရည္မွန္းခ်က္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ အကဲျဖတ္ကာတင္ျပႏုိင္မည္ျဖစ္သလို အျခားေသာ ေရရွည္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ားတြင္ပါ၀င္သည့္ ပညာေရး ႏွင့္ ဆိုင္ေသာ အခန္းက႑မ်ားကိုလည္း သိရွိႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

၁၉။ “၂၀၃၀ ပညာေရး” လုပ္ငန္းမ်ားအေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ လုပ္ငန္းအေျခခံမ်ားကို ခ်မွတ္ခ့ဲရာ မျဖစ္မေန ေဆာင္ရြက္ၾက ရမည့္ အခ်က္မ်ားကို ယခုဖိုရမ္တြင္ ၀ိုင္း၀န္းေဆြးေႏြးကာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားခ်မွတ္ႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။ ၂၀၁၅ အလြန္ဖြံ႕ၿဖိဳး ေရးအာဂ်င္ဒါကို အတည္ျပဳၾကမည့္ ၂၀၁၅ စက္တင္ဘာလတြင္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕၌က်င္းပမည့္ ကုလသမဂၢ ထိပ္သီးညီလာခံ ႏွင့္၊ ၂၀၁၅ ဇူလိုင္လ အက္ဒစ္ အက္ဘာဘာတြင္ က်င္းပမည့္ တတိယအၾကိမ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးက႑အတြက္ဘတ္ဂ်က္ ႏိုင္ငံ တကာကြန္ဖရင့္ကုိ ေစာင့္ၾကည့္ကာ အထက္ပါ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို အေခ်ာသတ္ေရးသားမည္ျဖစ္သည္။ ထိုသေဘာ တူညီခ်က္မ်ားကို ႏုိင္ငံအသီးသီးက အတည္ျပဳႏုိင္ရန္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာတြင္ က်င္းပမည့္ UNESCO အေထြေထြ ကြန္ဖရင့္ ၏ ၃၈ ၾကိမ္ေျမာက္ အစည္းအေ၀း က်င္းပခ်ိန္တြင္ ရာထူးၾကီးမ်ား တက္ေရာက္ၾကမည့္ အထူးအစည္းအေ၀းတစ္ရပ္ ေခၚယူကာ ထိုအခမ္းအနားတြင္ ထိုသေဘာတူညီခ်က္စာခၽြန္လႊာကို မိတ္ဆက္မည္ျဖစ္သည္။ ထိုလုပ္ငန္း အစီအစဥ္မ်ားကို သေဘာတူလက္ခံၿပီးသည့္အခါတြင္လည္း ေအာင္ျမင္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကရမည္ျဖစ္သည္။ မိမိတို႔၏ ပညာေရးအစီ အစဥ္မ်ား လိုရာပန္းတိုင္ေရာက္ရွိႏုိင္ရန္ ႏုိင္ငံမ်ား၊ မိတ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အခ်င္းခ်င္းအားေပးျခင္း၊ လမ္းညႊန္တိုက္တြန္း ျခင္းတို႔ကို ေဆာင္ရြက္ၾကမည္ျဖစ္သည္။

၂၀။ ဂၽြန္တီယန္ႏွင့္ ဒါကာ အစည္းအေ၀းတို႔ကဲ့သို႔ပင္ အင္ခၽြန္းတြင္ ထြက္ေပၚခဲ့သည္ ေၾကညာခ်က္မွာ တက္ေရာက္လာေသာ ႏုိင္ငံအားလံုး၏ သမိုင္း၀င္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ျဖစ္သည္။ ၂၀၃၀ ပညာေရး ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ား ျပည့္၀လာေစရန္အတြက္ ရဲရင့္ေသာ၊ တီထြင္ဆန္းသစ္ေသာ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားျဖင့္ ပညာေရးလမ္းစဥ္သစ္မ်ားခ်မွတ္ကာ လူသားတို႔ဘ၀ကို ေျပာင္းလဲတိုးတက္ ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကရန္ျဖစ္သည္။