NNER ႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ (၁၁) ခ်က္အေပၚ ေမးေလ႕ရွိသည္႕ ေမးခြန္းမ်ားႏွင့္ အေျဖမ်ား (FAQs)

 ပညာေရးစနစ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးႏိုုင္ငံလံုုးဆိုုင္ရာကြန္ရက္

National Network for Education Reform (NNER)

NNER ႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ (၁၁) ခ်က္အေပၚ ေမးေလ႕ရွိသည္႕ ေမးခြန္းမ်ားႏွင့္ အေျဖမ်ား (FAQs)

(၁) အခမဲ့ မသင္မေနရပညာေရး (compulsory) စာသင္ႏွစ္ (၉) ႏွစ္

NNER ႏွင့္ေက်ာင္းသားမ်ားက ကေလးတိုင္း ပညာသင္ၾကားႏိုင္ေအာင္ အနညး္ဆံုးစာသင္ႏွစ္ (၉) ႏွစ္ကို အခမဲ့ မသင္မေနရ (compulsory) ပညာေရးအျဖစ္ အမ်ဴိးသားပညာေရးဥပေဒတြင္ ျပ႒န္းရန္ေတာင္းဆိုသည္။

Q1. အခမဲ့ မသင္မေနရ (compulsory) ပညာေရးကို ဘာေၾကာင့္ (၉) ႏွစ္ အထိေတာင္းဆိုရသလဲ။

A1. ကေလးတိုင္း၏ အခမဲ့ပညာသင္ၾကားေရးကို တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ရန္အတြက္ ဥပေဒျဖင့္ ျပ႒ာန္းရန္လိုအပ္ပါသည္။ ျမန္မာျပည္၏ ပညာသင္ၾကားႏိုင္မႈအေျခအေနမွာ မူလတန္းအဆင့္အျပီး ေက်ာင္းထြက္႐သည့္ ႐ာခိုင္ႏႈန္းအမ်ားဆံုးျဖစ္ေနျပီး တိုင္းျပည္၏ ပညာတတ္ေျမာက္မႈ ပ်ွမ္းမ်ွအတန္းပညာ အဆင့္မွာလည္း မူလတန္းအဆင့္ ျဖစ္ေနသည့္အတြက္ အခမဲ႕ မသင္ မေန႐ စနစ္ကို (၉) ႏွစ္ ဥပေဒျပ႒ာန္းျခင္းျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ တာဝန္ခံမွဳကို ကတိကဝတ္ျပဳရာေရာက္ပါသည္။

ထို႔ျပင္ ဖြံျဖိဳးမွဳနည္းပါးျပီး ပညာေ႐း နိမ့္က်ဆိုုးဝါးေသာ တိုင္း႐င္းသားေဒသမ်ားတြင္ အပစ္အခတ္ ႐ပ္စဲျပီးကာလ ျပန္လည္္ထူ ေထာင္ေ႐းႏွင့္ ဖြံျဖိဳးေ႐းအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ မျဖစ္မေနလုပ္ေဆာင္ေပး႐န္ တာဝန္႐ိွေသာေၾကာင့္ ဥပေဒျဖင့္ အာမခံ ျဖည့္ ဆည္းေပး႐ာ ေ႐ာက္ပါသည္။

Q2. မသင္မေနရ ဥပေဒျပ႒န္းရင္ ကေလးေက်ာင္းမထားတဲ့မိဘေတြကို အေရးယူမလား။

A2. မိဘမ်ားကိုအေရးယူသည႕္နညး္ကို မသံုးဘဲကူညီပံ႕ပိုးေပးသည္႕နညး္ကိုသံုးရန္ NNER က အၾကံျပဳသည္။ မိဘမ်ား အ တြက္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ဖန္တီးေပးျခင္း။ လူမွုေစာင့္ေရွာက္ေရးအစီအစဥ္မ်ား ထားရွိျခင္းျဖင့္ကူညီႏုိင္သည္။

Q3. အခမဲ့ မသင္မေနရစာသင္ႏွစ္ (၉) ႏွစ္က လက္ေတြ႕မွာျဖစ္ႏုိင္ပါ့မလား။

A3. ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ အစိုးရကတာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ျပီး လူထုအဖြဲ႕အစညး္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ပါသည္။ ပညာေရး အသံုးစရီတ္ လံုေလာက္ေအာင္တိုးျမွင့္လွ်င ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ပါသည္။

Q4. ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနက အခမဲ့ ပညာေရးကို အထက္တန္းအထိလုပ္မယ္လို႔ ၾကားေနရပါတယ္။ ဒါပိုမိုမေကာင္းဘူးလား။

A4. အခမဲ့ပညာေရးသည္ ေက်ာင္းေရာက္လာေသာ ကေလးမ်ားအတြက္သာ အက်ဳံးဝင္ၿပီး အခမဲ့မသင္မေနရ ျဖစ္မွသာ က ေလးအားလံုး ေက်ာင္းေရာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေပမည္။ ထို႔ျပင္ လက္ရွိပညာေရးစနစ္၏ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ ကေလး မ်ား က်ဴရွင္တက္ေနရသည့္အတြက္ အစိုးရေက်ာင္းတြင္ အခမဲ့ဆိုေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္ အခမဲ့မျဖစ္ေပ။ ထို႔ျပင္ ေက်း လက္ ေဒသေန ျပည္သူမ်ားသည္ ႏြမ္းပါးသူမ်ားျဖစ္တဲ႕အျပင္ ပညာေ႐းအေျခခံအေဆာက္္ အအံုမ်ား မျပည္စံုျခင္းနဲ႕အတူ ေက်ာင္းကသင္တဲ႕ပညာရပ္ကလည္း သက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပညာ ပါဝင္ျခင္းမရွိတာေၾကာင့္ ေက်ာင္းေနအ႐ြယ္ သားသမီးမ်ား ကို ေက်ာင္းတက္ဘို႕ အားမထုတ္ေတာ့တဲ႕အခ်က္က အခမဲ႕ပညာေ႐းမေအာင္ျမင္ျခင္း႐ဲ႕ အဓိကအခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ အထူး သျဖင့္ ဆင္း႐ဲႏြမ္းပါးမွဳျမင့္မားတဲ႕ ျမန္မာျပည္လိုႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေတာ္က ေက်ာင္းလခ အခမဲ႕ဆိုတဲ႕ အစီအစဥ္ထက္ပိုတဲ႕ အစီ အစဥ္ေတြ ေဆာင္႐ြက္ေပး႐ပါမယ္။ ဥပမာ ဆင္း႐ဲမွဳႏွဳန္းျမင့္တဲ႕ေဒသေတြမွာ မူလတန္းအဆင့္ ကေလးသူငယ္မ်ားကို အဟာ႐ အခမဲ႕ စီစဥ္ေပးျခင္းျဖင့္ ဆင္း႐ဲတဲ႕ အိမ္ေထာင္စုမ်ား႐ဲ႕ တာဝန္ကို ႏိုင္ငံေတာ္က ခြဲေဝတာဝန္ခံေပး႐ပါတယ္။ အဲဒီအစီအစဥ္ ေတြအတြက္ ဘ႑ာေငြ ကတိကဝတ္ကို ဥပေဒနဲ႕ျပ ႒ာန္းေပး႐ပါမည္။

Q5. 2008 အေျခခံဥပေဒမွာ အခမဲ႕မသင္မေနရပညာေရးကို မူလတန္းအထိပဲေဖာ္ျပထားလ႕ို အေျခခံဥပေဒေဘာင္ကို ေက်ာ္ လို႕ ရပါ့မလား။

A5. အေျခခံဥပေဒကိုလညး္ျပင္ရပါမည္။ ၂ဝ၁၅ ေမလတြင္ ကိုးရီးယားႏိုင္ငံ အင္ခၽြန္ၿမိဳ႕၌ က်င္းပခဲ့သည့္ ကမာၻ႔ ပညာေရး ညီလာခံ (World Education Forum 2015) တြင္ ႏိုင္ငံအသီးသီးသည္ အခမဲ့ မသင္မေနရပညာေရး (compulsory) ကို အနည္းဆံုး စာသင္ႏွစ္ (၉) ႏွစ္ေဆာင္ရြက္ရန္ သေဘာတူထားၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါပညာေရးညီလာခံသို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပညာေရးဝန္ႀကီးလည္း တက္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။  (၂) ပညာေရးအသံုးစရိတ္ ၂၀%

NNER ႏွင့္ေက်ာင္းသားမ်ားက ပညာေရးအသံုးစရိတ္ကို တစ္ႏုိင္ငံလံုးအသံုးစရိတ္၏ ၂၀% အနညး္ဆံုးသံုးစြဲရန္ ေတာင္းဆိုပါ သည္။

Q6. ပညာေရးအသံုးစရိတ္ကိုဘာေၾကာင့္ ၂၀% ေတာင္းဆုိရသလဲ။

A6. ပညာေရးကုိျမွင့္တင့္ရန္၊ အရည္အေသြးရွိေသာပညာေရးကို ကေလးအားလံုးရရွိရန္၊ ဆရာမ်ား၏ အရည္အေသြး ျမွင့္တင္ ရန္၊ သင္ေထာက္ကူပစၥည္းမ်ား ျပည္႕စံုလံုေလာက္ရန္၊ စာသင္ခန္းမ်ားတိုးခ်ဲ႕ရန္၊ ပ်က္စီးယုိယြင္းေသာ ေက်ာင္းမ်ားျပဳျပင္ရန္ အတြက္ ပညာေရးအသံုးစရိတ္မ်ား တိုးရန္လိုအပ္သည္။ ၂၀၁၅ ေမလတြင္ က်င္းပခဲ့သည္႕ ကမၻာ့ပညာေရးညီလာခံတြင္ ႏုိင္ငံ အသီးသီးသည္ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ကို တစ္ႏိုင္ငံလံုးအသံုးစရိတ္၏ ၁၅% မွ ၂၀% သံုးစြဲရန္ အေဘာတူ ထားၾကသည္။ ပညာ ေရးဆုိင္ရာ လူထုအဖြဲ႕အစညး္မ်ားက ၂၀% အနညး္ဆံုး သံုး စြဲရန္ ေတာင္းဆိုထားၾကသည္။

ပညာေရး အသံုးစရိတ္တိုးျမွင့္ျခင္းျဖင့္ တိုင္း႐င္းသားပညာေ႐းအစီအစဥ္မ်ား ဖြံျဖိးေ႐းႏွင့္ မသင္မေန႐ အခမဲ႕ အလယ္တန္း ပညာေ႐း အစီအစဥ္မ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္႐န္ မျဖစ္မေန ပ႔ံပိုးေပး႐မည့္တာဝန္ကို ဥပေဒျဖင့္ တာဝန္ခံ ကတိကဝတ္ျပဳ႐ာ ေ႐ာက္ပါသည္။

ပညာေ႐းအ႐ည္အေသြးကို တာဝန္ခံ႐မည့္ ေက်ာင္းဆ႐ာမ်ားႏွင့္တကြ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေ႐းတြင္ ပါဝင္ၾကမည့္ မိဘမ်ား ရပ္မိရပ္ဖ မ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ အရည္အေသြးမ်ားျမွင့္တင္ရန္ စြမ္းေဆာာင္ရည္ျမွင့္တင္ေ႐းအစီအစဥ္မ်ားအတြက္ ရင္းႏီွး ျမွပ္ႏွံ႐န္ ဥပေဒျဖင့္ ဘတ္ဂ်က္ကို ကတိကဝတ္ျပဳရာ ေရာက္ပါသည္။

လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေၾကာင့္ ေန႐ပ္စြန္ခြာ႐ေသာ တိုင္း႐င္းသားမ်ားကို ေနရပ္တြင္ ျပန္လည္ေန႐ာခ်ထား႐ာတြင္ ၄င္းတို႕ အတြက္ ပညာေ႐းအစီအစဥ္မ်ား လက္လွမ္းမွီ႐န္ မျဖစ္ေန ေဆာင္႐ြက္ေပး႐မည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္မွဥပေဒျဖင့္ တာ ဝန္ယူရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုၿပီးလ်ွင္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖဲြ႔တြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူမ်ား သည္ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း ပညာရပ္မ်ား၊ သင္တန္းမ်ား တက္ေရာက္ႏိုင္ရန္အတြက္လည္း ပညာေရးအသံုးစရိတ္တိုးျမွင့္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။

ႏြမ္းပါးသူေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ား အထက္တန္းပညာေ႐းႏွင့္ တကၠသိုလ္ပညာေ႐း လက္လွမ္းမီရန္အတြက္ ပညာေ႐းကုန္ က်စ႐ိတ္ စီစဥ္ေပး႐န္ နိုင္ငံေတာ္တြင္ တာဝန္႐ိွပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဘတ္ဂ်က္ကတိကဝတ္ကို ဥပေဒနဲ႕ ျပ႒ာန္းရန္ လိုအပ္ပါ သည္။ ပညာေရးက႑ကုိ ပုဂၢလိကလက္သို႔ ထိုးအပ္ျခင္းမျပဳဘဲ အမ်ားတက္ေရာက္သည့္ ေက်ာင္းမ်ားကုိ အရည္အေသြးျမင့္ ေအာင္ ႏိုင္ငံေတာ္ဘ႑ာေငြျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ရန္လုိအပ္ပါသည္။

Q7. ျမန္မာႏုိင္ငံက တိုင္းျပည္၀င္ေငြနညး္တဲ့အတြက္ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ ၂၀% က မမ်ားလြန္းဘူးလား။

A7. တုိင္းျပည္ဆင္းရဲသည္ျဖစ္ေစ၊ ခ်မ္းသာသည္ျဖစ္ေစ၊ ၂၀% သည္ အခ်ဴိးက်သံုးစြဲျခင္းျဖစ္ေသာၾကာင့္ ႏုိင္ငံအားလံုး လိုက္နာ သင့္သည္။ ခ်မ္းသာေသာႏုိင္ငံတြင္ ၂၀% သည္ ပမာဏအလြန္မ်ားျပီး၊ ဆင္းရဲေသာႏုိင္ငံတြင္ ၂၀% ထက္ေလ်ာ့နည္းပါက မဆို စေလာက္ပမာဏသာရွိသည္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ကာကြယ္ေရးအသံုးစရိတ္ကိုေလ်ာ့ျပီး ပညာေရး အသံုးစရိတ္ကို ျမွင့္တင္သင့္သည္။

Q8. ၀န္ၾကီးဌာနအသီးသီးက တကၠသိုလ္ေတြဖြင့္ထားၾကေတာ့ ပညာေရးစရိတ္ အားလံုးေပါင္းရင္ ၂ဝ% ထက္ေတာင္ ပိုေနမယ္ လို႕ ေျပာေနၾကတယ္။ အဲဒါဟုတ္ပါသလား။

A8. ပညာေရးအသံုးစရိတ္ ၂ဝ% ထက္ေက်ာ္ေနသည္ဆိုလွ်င္ စာရင္းဇယားနဲ႔တိတိက်က် ေဖာ္ျပဖို႔လိုအပ္ပါသည္။ ထင္ေၾကး ျဖင့္ေျပာ၍မရပါ။ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးတြင္ NNER က အၾကံျပဳသည္မွာ စစ္တကၠသိုလ္ႏွင့္ ဘာသာေရးတကၠသိုလ္မ်ား မွလြဲ၍ က်န္ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ တကၠသိုလ္မ်ားအားလံုး ပညာေရး၀န္ၾကီးဌာနေအာက္တြင္သာ ရွိသင့္သည္။ ပညာေရးအသံုး စရိတ္ ၂၀% သည္ ပညာေရး၀န္ၾကီးဌာနႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ တကၠသို္လ္မ်ားေက်ာင္းမ်ားအတြက္ သံုးစြဲရန္ျဖစ္သည္။

(၃) မိခင္ဘာသာစကားအေျချပဳ ဘာသာစကားစံုပညာေရး (Mother Tongue Based Multilingual Education)

NNER ႏွင့္ေက်ာင္းသားမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အေျခခ်ေနထိုင္ၾကေသာ ဘာသာစကားအမ်ဴိးမ်ဴိး ေျပာဆိုၾကသည္႕ တုိင္းရင္း သား ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ မိခင္ဘာသာစကားအေျချပဳ ဘာသာစကားသံုးမ်ဴိးစနစ္ (mother tongue, Burmese and English) ကိုေတာင္းဆိုသည္။

 Q9. မိခင္ဘာသာစကားအေျချပဳပညာေရးရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ကဘာလဲ။

A9. ျမန္မာႏုိင္ငံေက်ာင္းမ်ားသည္ ဗမာဘာသာစကားကိုသာ မဏၰိုဳင္ထားသင္ၾကားသျဖင့္ ဗမာစကားကို နားလည္တတ္ကြ်မ္း ျခင္း မရွိေသာကေလးမ်ား အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနၾကရပါသည္။ အဆိုပါကေလးမ်ားနားလည္ေသာ ဘာသာစကားကို အသံုးျပဳသင္ၾကားျခင္းျဖင့္ ပညာတတ္ေျမာက္ေစရန္ရည္ရြယ္ပါသည္။

Q10. အာရဗီေက်ာင္းေတြေပၚလာေအာင္လုပ္တာလား၊

A10. NNER ႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ရည္ရြယ္ခ်က္သည္ ကေလးမ်ား၏ ပညာေရးအတြက္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ဘာသာေရးရည္ မွန္းခ်က္ မပါ၀င္ပါ။

Q11. ဘာသာစကား ၁၃၅ မ်ဴိး ရွိတာ ဘယ္လုိသင္မလဲ။

A11. ဗမာစကားေျပာဆိုျခင္းမရွိေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဴိးမ်ားသည္ ေတာင္ေပၚႏွင့္နယ္စပ္ေဒသမ်ားတြင္ သူ႕ရြာအလိုက္ေန ထုိင္ၾကပါသည္။ မိခင္ဘာသာစကားတစ္ခုကို ေက်ာင္းသံုးအျဖစ္ေရြးခ်ယ္လွ်င္ ရြာအလိုက္ (သို႕မဟုတ္) ေက်ာင္းအလိုက္ ေရြး ခ်ယ္ခြင့္ရွိသင့္ပါသည္။

Q12. ရန္ကုန္မွာလူမ်ဴိးေပါင္းစံုေနၾကတာ ဘာသာစကားမ်ဴိးစံု ဘယ္လိုသင္မလဲ။

A12. ရန္ကုန္တြင္ေနထုိင္ၾကေသာ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဴိးမ်ားသည္ ဗမာစကားကိုကြ်မ္းက်င္ျပီးျဖစ္၍ ဗမာစကားကိုသာ မိခင္ ဘာသာစကားအျဖစ္အသုံးျပဳႏိုင္ပါသည္။ ေတာင္ေပၚႏွင့္နယ္စပ္ေဒသမ်ားတြင္ ကေလးမ်ားသည္ ဗမာစကားမတတ္သျဖင့္ သူ တို႕ ကြ်မ္းက်င္ေသာ မိခင္ဘာသာစကားကို အသံုးျပဳရန္လိုအပ္ပါသည္။

Q13. ဘာသာစကားအမ်ဴိးမ်ဴးိသင္ႏိုင္တဲ့ဆရာရွိလို႕လား။

A13. လူမ်ဴိးအသီးသီးတြင္ သက္ဆိုင္ရာဘာသာစကားဆိုင္ရာ သင္ရိုးညႊန္းတမ္း၊ သင္ၾကားနည္းစနစ္၊ ခ်ဥ္းကပ္နည္းမ်ားကို ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားရွိပါသည္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဴိးမ်ားေနထိုင္ရာေဒသမ်ားတြင္ သင္ၾကားႏုိင္မည့္ဆရာဆရာမမ်ား ေမြးထုတ္ေပး ၿပီး ဘာသာစကားႏွင့္သင္ၾကားနည္းစနစ္ဆိုင္ရာသင္တန္းမ်ားေပးျခင္း၊ ဘ႑ာေငြပံ့ပိုးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္သင့္ပါသည္။

Q14. ဘယ္လိုနညး္ေတြနဲ႕သင္မလဲ။

A14. ေရွးဦးကေလးသူူငယ္ပညာေရးအဆင့္တြင္ မိခင္ဘာသာစကား ၁၀၀% ၊ မူလတန္းေအာက္ဆင့္တြင္ မိခင္ဘာသာ စကား ၆၀% ၊ ဗမာႏွင့္အဂၤလိပ္အတြက္ ၄၀% ၊ မူလတန္းအထက္အဆင့္တြင္ မိခင္ဘာသာစကား ၄၀% ၊ ဗမာႏွင့္အဂၤလိပ္ အတြက္ ၆၀% အသံုးျပဳသင္ၾကားႏိုင္ပါသည္။ ဘာသာစကားသင္ၾကားေရးဆိုင္ရာ ပညာရွင္မ်ား၏အႀကံျပဳခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ NNER က သုေတသနႏွင့္ ပညာေရးေဆြးေႏြးပဲြမ်ား က်င္းပ၍ ေလ့လာသင္ယူထားပါသည္။

Q15. တိုင္းရင္းသားလူမ်ဴိးေတြသူ႕ဘာသာစကားနဲ႕သူသင္ၾကရင္ စညး္လုံးညီညြတ္ေရးၿပိဳကြဲႏိုင္မလား။

A15. တစ္ႏုိင္ငံတညး္ေနထုိင္ၾကတဲ့ ဘာသာစကားမတူတဲ့လူေတြ စညး္လံုးညီညြတ္ဖို႕ သာသာစကားတစ္မ်ဴိးတညး္ သံုးတဲ့ နညး္က မေအာင္ျမင္ပါဘူး။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဴိးအသီးသီး သူတို႕ရဲ႕ယဥ္ေက်းမွဳဓေလ့ထံုးစံေတြ သာသာစကားေတြ လြတ္လပ္ ခြင့္ရွိျပီး တဦးကိုတဦးအျပန္အလွန္ အသိအမွတ္ျပဳ အျပန္အလွန္ေလးစားျခင္းျဖင့္သာ စည္းလံုးညီညြတ္ႏုိင္ပါသည္။

Q16. မိခင္ဘာသာစကားအေျချပဳ ဘာသာစကားစံု ပညာေရးကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရင္ ဘာအက်ိဳးရွိမလဲ။

A16. ဘာသာစကားဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ား ဆံုးရႈံးျခင္းသည္ တိုင္း႐င္းသားမ်ား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ ေ႐ြး ခ်ယ္႐ျခင္း၏ အဓိက အေၾကာင္းရင္းမ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ အမ်ိဳးသား႐င္ၾကားေစ့ေ႐းႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ဆက္စပ္ေနသျဖင့္ မိခင္သာသာစကား သင္ၾကားခြင့္သည္ ျငိမ္းခ်မ္းေ႐း ေဖာ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ဗမာဘာသာတစ္မ်ိဳးတည္းျဖင့္ ျပ႒ာန္းထားေသာ သင္႐ိုးတစ္ခုတည္းကို သင္ၾကားေစျခင္းသည္ structural violence ဟုေခၚ ေသာ စနစ္အားျဖင့္ အႏိုင္အထက္ျပဳသည့္ စနစ္ျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ သာတူညီမွ်အခြင့္အေ႐းရ႐ိွရန္ ဥပေဒျဖင့္ အာမခံရန္ လို အပ္သည္။ မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္ သင္ၾကားခြင့္ မျပဳျခင္းသည္ လူ႕အခြင့္အေ႐း ကေလးသူငယ္အခြင့္အေ႐း တိုင္း႐င္းသား အခြင့္အေ႐း ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ဥပေဒျဖင့္ ကာကြယ္ေပး႐န္လိုအပ္ပါသည္။ တိုင္း႐င္းသားအသီးသီးတြင္ မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္ ကိုယ္ပိုင္သင္႐ိုးမ်ား ေရးဆဲြကာ သင္ၾကားႏိုင္ေသာ ပညာေ႐းအစီအစဥ္ မ်ား လူ႕စြမ္းအားအ႐င္းအျမစ္မ်ား ႐ိွျပီးျဖစ္သည္ကို အစိုး႐အေနျဖင့္ သိ႐ိွထားျပီးျဖစ္သည့္အတြက္ တိုင္း႐င္းသားမ်ား ေတာငး္ ဆိုေနေသာ တန္းတူညီမ်ွေ႐းကို ျဖည့္ဆည္းေပးျခင္းျဖင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေ႐းကတိကဝတ္ကို ဥပေဒျဖင့္ ျဖည့္ဆည္းရာေရာက္ပါသည္။

မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္ သင္ၾကားခြင့္္သည္ တိုု္င္း႐င္းသားမ်ားအဖို႕ ေက်ာင္းမ်ားကို မိမိတို႕၏ဘာသာစကား ယဥ္ေက်းမွဳမ်ား ျမွင့္ တင္ေပး႐ာ ေန႐ာမ်ားအျဖစ္ ခံယူလာေစတဲ႕အတြက္ မိဘမ်ားက ေက်ာင္းပညာေ႐းကို ပိုမိုတန္ဖိုးထားလာေသာေၾကာင့္ မသင္ မေန႐ အခမဲ႕ ပညာေ႐းကိုလည္း ေအာင္ျမင္ေစပါသည္။

ေက်ာင္းမ်ားကို ကိုယ္ပိုင္စီမံခန့္ခြဲခြင့္ေပးျခင္းသည္ တိုင္း႐င္းသားမ်ားအစဥ္တစိုက္ေတာင္းဆိုေနေသာ ဖက္ဒ႐ယ္မူကို ဥပေဒ ျဖင့္ ျဖည့္ဆည္းေပး႐ာေ႐ာက္ပါသည္။

(၄) လူတိုင္းအၾကံဳး၀င္ပညာေရး (Inclusive Education)

NNER ႏွင့္ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ မသန္စြမ္းကေလးမ်ားအပါအ၀င္ ကေလးအားလုံးအတြက္ လူတိုင္းအက်ံဳး၀င္ ပညာေရးကို ေတာင္းဆိုသည္။ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားကို ေမြးဖြားရာေဒသေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေနထိုင္ရာေဒသေၾကာင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ လူမ်ိဳးအရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈအရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈအရေသာ္လည္း ေကာင္း၊ လူမႈေရးေနာက္ခံအရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမႈအရေသာ္လည္းေကာင္း၊ က်ား-မ အရေသာ္လည္း ေကာင္း၊ ဥာဏ္ရည္အရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္ခႏၶာအရေသာ္လည္းေကာင္း၊ က်န္းမာေရးအရေသာ္လည္းေကာင္း ခဲြျခား ျခင္းမရွိေစရန္ျဖစ္သည္။

Q17. မ်က္မျမင္ေက်ာင္း၊ ဆြံ႕အနားမၾကားေက်ာင္း ဆိုျပီးအထူးေက်ာင္းေတြဖြင့္တာ ပိုမေကာင္းဘူးလား။

A17. မ်က္မျမင္ေတြကေက်ာင္းသပ္သပ္၊ နားမၾကားေတြကေက်ာင္းသပ္သပ္ ထားရင္ အျခားကေလးမ်ားနဲ႕ခြဲျခားရာ ေရာက္ပါ တယ္။ မ်က္မျမင္ နားမၾကားေပမယ့္ တစ္ျခားစြမ္းရည္ေတြရွိပါတယ္။ ကေလးအားလံုးအတူတကြ သင္ၾကားခြင့္ရွိတာက အျပန္ အလွန္ ေလ့လာသင္ယူႏိုင္ျပီး အျပန္အလွန္အက်ဴိးျပဳႏုိင္ပါတယ္။ မ်က္မျမင္နားမၾကားအထူးေက်ာင္းေတြက ျမိဳ႕ၾကီးေတြမွာပဲ ဖြင့္ႏိုင္လို႕ေက်းလက္ေတာရြာကမသန္စြမ္းေတြအတြက္ အခြင့္အေရးမရွိပါဘူး။ ေက်ာင္းတုိင္းေက်ာင္းတိုင္းမွာ ကေလးအားလံုး အတူတကြသင္ယူခြင့္ရွိတာပိုေကာင္းပါတယ္။

Q18. လက္ေတြ႕မွာျဖစ္ႏုိင္ရဲ႕လား၊ ဆရာေတြကေရာသင္ႏုိင္ၾကလို႕လား။

A18. ျဖစ္ေအာင္လုပ္ရပါမယ္၊ Inclusive Education ဟာ လူ႕အခြင့္အေရးျဖစ္ပါတယ္။ လူမႈေရးတရားမွ်တမႈလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာေတြက္ိုသင္ႏုိင္ေအာင္ေလ့က်င့္ေပးရပါမယ္။ အေဆာက္အဦးေတြကိုလညး္ မသန္စြမ္းေတြအသံုးျပဳႏုိင္ေအာင္ ျပင္ဆင္ ထားရပါမယ္။

Q19. မသန္စြမ္းကေလးေတြနဲ႕အတူတူသင္ရရင္ သန္စြမ္းတဲ့ကေလးေတြအတြက္ အေႏွာက္အယွက္မျဖစ္ဘူးလား။

A19. အီတလီႏိုင္ငံကလုပ္ထားတဲ့ သုေတသနတစ္ခုရွိပါတယ္။ မသန္စြမ္းကေလးေတြေၾကာင့္ အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္သလား ဆိုတဲ့သူေတသနမွာ ၈၃% ကအေနွာက္အယွက္မျဖစ္ပါဘူးလို႕ေျဖတယ္။ ၁၇% ကသာ အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္တယ္လို႕ ေျဖပါ တယ္။ အီတလီႏိုင္ငံေက်ာင္းေတြမွာ Inclusive Education စနစ္သံုးပါတယ္။

(၅) စာေမးပြဲစနစ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး

NNER နဲ႕ ေက်ာင္းသားမ်ားက အစိုးရေက်ာင္းေတြမွာအသံုးျပဳေနတဲ႕ အလြတ္က်က္အလြတ္ေျဖရတဲ႕ စာေမးပြဲစနစ္အစား သင္ ယူမွူကို အားေပးတဲ့ Formative Assessment ကိုေျပာင္းလဲဖို႕ေတာင္းဆုိပါတယ္။

Q20. စာေမးပြဲမရွိရင္ကေလးေတြစာတတ္ပါ့မလား။

A20. အလြတ္က်က္အလြတ္ေျဖရတဲ့ စာေမးပြဲစနစ္ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ကေက်ာင္သားေတြ စာမတတ္ၾကဘူးဆိုတာ လက္ေတြ႕ ျမင္ေနရပါျပီ။ ေက်ာင္းသားေတြကိုယ္တိုင္ အားထုတ္သင္ယူျပီး အဲ့ဒီသင္ယူမွဳကုိအားေပးတဲ့ စစ္ေဆးနညး္ေတြ ဒိမိုကေရစီီ နုိင္ငံေတြမွာ က်င့္သံုးေနပါျပီ။ ေအာင္ျမင္ပါတယ္။ စာတတ္ယံုမွ်မက ေလ့လာသင္ယူမွဳနညး္လမ္းေတြ၊ ယုိင္းပင္းကူညီမွဳေတြပါ တပါတညး္ရပါတယ္။

Q21. သင္ယူမွူကိုအားေပးတဲ့ Formative Assessment ဆိုတာဘယ္လိုမ်ဴိးလဲ။

A21. သင္ယူတဲ့နညး္လမ္းကိုစစ္ေဆးျပီး ေက်ာင္းသားရဲ႕စြမ္းရည္ေတြ၊ သင္ယူမွဳပံုစံေတြနဲ႕ကုိက္ညီတဲ့ နညး္ေတြကို ဆရာက အၾကံေပးပါတယ္။ အေၾကာင္းအရာတစ္ရပ္ကို ေကာင္းစြာနားလည္ျပီး က်ဴိးေၾကာင္းဆင္ျခင္မွုဳရွိရပါမယ္။ က်ဴိးေၾကာင္းခိုင္လံုတဲ့ ဆင္ျခင္စဥ္းစားမွုဳျဖစ္ေအာင္ ဆရာကကူညီရပါတယ္။ ဘယ္လိုပိုေကာင္းေအာင္လုပ္မလဲဆိုတဲ့ ေတြးေတာဆင္ျခင္မွူေတြလညး္ ပါရပါတယ္။ ဆရာကလညး္စစ္ေဆးျပီး နညး္လမ္းေပးတယ္၊ ေက်ာင္းသားကလညး္သူ႕ရဲ႕တိုးတက္မွုဳကို ကိုယ္တိုင္စစ္တယ္၊ ေက်ာင္းသားအခ်င္းခ်င္းလညး္အျပန္အလွန္ စစ္ေဆးႏိုင္ပါတယ္။

Q22. အမွတ္ေပးစစ္တဲ့နညး္ကပိုမေကာင္းဘူးလား။ ထူးခြ်န္တဲ့သူကုိခ်ီးေျမွာက္သင့္တယ္မဟုတ္ဘူးလား။

A22. ဘယ္ေလာက္မွတ္မိသလဲဆိုတဲ့စစ္ေဆးနညး္ေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႕ သူတို႕ရဲ႕ဆရာေတြက ေမးခြန္းလိုက္ၾကတယ္။ ေျဖရံုသက္သက္သာေလ့က်င့္ၾကတယ္။ တစ္ခ်ိဴ႕လညး္ခိုးခ်ၾကတယ္။ တကယ္သင္ယူတတ္ေျမာက္တာမဟုတ္ဘူး။ အလြတ္ က်က္ျပီး ရတဲ့အမွတ္ကလညး္ တန္ဖိုးမရွိပါဘူး။ အမွတ္ေကာင္းလို႕ဂုဏ္ထူးထြက္လို႕ ခ်ီးေျမွာက္တာဟာ ေက်ာင္းသားခ်င္း အျပဳိင္အဆိုင္လုပ္တဲ့နညး္ျဖစ္လို႕မေကာင္းပါဘူး။ ေက်ာင္းသားအခ်င္းခ်င္း တိုင္တုိင္ပင္ပင္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာ ေကာင္းပါ တယ္။ အဖြဲ႕လိုက္ေတြခြဲျပီး စုေပါင္းသင္ယူတဲ့နညး္ေတြက ပိုေကာင္းပါတယ္။

(၆) လြတ္လပ္စြာစဥ္းစားေတြးေခၚျပီး ကိုယ္တိုင္ေလ့လာစူးစမ္းႏုိင္သည့္ သင္ၾကားနည္းစနစ္

NNER ႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားက ျမန္မာႏုိင္ငံေက်ာင္းမ်ားတြင္ အစဥ္အလာအသံုးျပဳေနသည္႕ မွတ္စုေပးအလြတ္က်က္ခုိုင္း သည္႕ နညး္စနစ္မ်ားအစား ေက်ာင္းသားမ်ားကိုယ္တိုင္ စူးစမ္းေလ႕လာသင္ယူသည္႕ နည္းလမ္းမ်ားကုိသံုးျပီး လြတ္လပ္စြာ စဥ္းစားေတြးေခၚ၍ ကြဲျပားေသာအယူအဆအမ်ဴိးမ်ဴိးထြက္ေပၚခြင့္ရွိသည္႕ နညး္စနစ္မ်ားကိုေတာင္းဆိုသည္။

Q23. ေက်ာင္းစာေတြအလြတ္မွတ္မိတာမေကာင္းဘူးလား၊ အာဂံုေဆာင္္မွအာဂလူလို႕ဆိုရိုးစကားရွိတယ္မဟုတ္လား။

A23. အေၾကာင္းအရာေတြအခ်က္အလက္ေတြ မွတ္မိတာေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မွတ္မိရံုသက္သက္နဲတင္ မလံုေလာက္ ပါဘူး။ သင္ယူခ်င္တဲ့အေၾကာင္းအရာအသစ္ေတြကို နက္နက္နဲနဲေလ့လာစူးစမ္းႏိုင္ရမယ္။ သိျပီးသားအေဟာင္းေတြနဲ႕ အသစ္ ေတြ ေပါင္းစပ္စဥ္းစားႏုိင္ရမယ္။ အေတြးအေခၚအသစ္ေတြ အယူအဆအသစ္ေတြ ထြက္ေပၚႏုိင္ရမယ္။ ဒါ့အျပင္ မျမင္ရေသးတဲ့ ေနာင္အနာဂတ္မွာျဖစ္လာမဲ့ လူမွဳေရးပံုစံအသစ္ေတြ၊ စီးပြားေရးပံုစံအသစ္ေတြ နညး္ပညာအသစ္ေတြကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ဖို႕ ကြ်န္ ေတာ္တို႕ရဲ႕ကေလးေတြကို ျပင္ဆင္ေပးဖို႕လိုပါတယ္။ ေလ႕လာသင္ယူမွဳစြမ္းရည္ေတြ၊ လူမွဳဆက္ဆံေရးဆိုင္ရာစြမ္းရည္ေတြ၊ ျပသနာေတြကိုရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့စြမ္းရည္ေတြ၊ ဆင္ျခင္တံုတရားေတြ ရွိေနေအာင္ျပင္ဆင္ေပးဖို႕လိုပါတယ္။

Q24. သင္ယူမွဳကိုဗဟိုျပဳတယ္ဆိုတာဘာလဲ။

A24. သင္ၾကားျခင္းသင္ယူျခင္းဆိုင္ရာေတြမွာ ဆရာဗဟိုျပဳစနစ္၊ ေက်ာင္းသားဗဟိုျပဳစနစ္ ဆိုတာေတြရွိပါတယ္။ ဆရာဗဟိုျပဳ စနစ္ဆိုတာကေတာ့ ဆရာကသူဆည္းပူးထားသမွ်ေတြကို ေက်ာင္းသားကိုလႊဲေျပာင္းေပးအပ္တာမ်ဴိးပါ။ ေက်ာင္းသားဗဟိုျပဳ ဆိုတာကေတာ့ ေက်ာင္းသားသင္ယူခ်င္တာကိုျဖစ္ေအာင္ ဆရာကဖန္တီးေပးရတာမ်ဴိးပါ။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားဘ၀မွာ ေတာ့ ေက်ာင္းသားကသင္ယူခ်င္တာကို အဓိကထားျပီး ေလ႕လာတာပိုေကာင္းပါတယ္။ ငယ္ရြယ္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ ေတာ့ ဆရာရဲ႕ဦးေဆာင္လမ္းညြွန္မွဳကလညး္အေရးၾကီးပါတယ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္ သင္ယူမွဳဗဟိုျပဳဆိုတာက ဆရာကကြ်မ္းကြ်မ္း က်င္ က်င္ ရွိျပီး ေက်ာင္းသားရဲ႕သင္ယူမွုကို ဦးေဆာင္လမ္းညြွန္မွဳေပးျပီး ေက်ာင္းသားကိုယ္တိုင္ ေလ႕လာသင္ယူတဲ့ နညး္စနစ္မ်ဴိး ျဖစ္ပါတယ္။

(၇) တကၠသိုလ္မ်ားကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ႏွင့္ ေက်ာင္းအလုိက္စီမံခန္႕ခြဲခြင့္

NNER ႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားက တကၠသိုလ္မ်ားကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္၊ ေက်ာင္းအလိုက္စီမံခန္႕ခြဲခြင့္ႏွင့္ ပညာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ (academic freedom) ကိုေတာင္းဆိုသည္။

Q25. တကၠသိုလ္အုပ္ခ်ဴပ္ေရးေကာင္စီမွာ ေက်ာင္းသားသမဂၢကိုယ္စားလွယ္ ဘာေၾကာင့္ပါဖို႕လိုအပ္ပါသလဲ။

A25. ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕လိုလားခ်က္ေတြကိုတင္ျပဖို႕၊ တကၠသိုလ္ရဲ႕အေရးအရာကိစၥေတြမွာ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕အျမင္ ပါ၀င္ ဖို႕၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြခ်တဲ့အခါ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ကိုယ္စားပါ၀င္ႏုိင္ဖို႕၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢကိုယ္စားလွယ္ပါ၀င္ႏုိင္ဖို႕ လိုအပ္ ပါတယ္။ ထို႕ျပင္ ဗဟိုခ်ုဳပ္ကိုင္သည့္ စနစ္ေၾကာင့္ အက်င့္ပ်က္ခ်စားမွဳမ်ား ဆိုးရြားေနေၾကာင္းသည္လည္း အျငင္းပြားစရာ မရွိ ေအာင္ ခိုင္မာသည့္အခ်က္ျဖစ္ေနပါသည္။ အက်င့္ပ်က္ခ်စားမႈမ်ကို တိုက္ဖ်က္ရန္ ျပည္သူမ်ားက ေစာင္ၾကည့္ထိမ္းမတ္သည့္ စနစ္ မျဖစ္မေန အျမန္အေကာင္အထည္ေဖာ္႐န္ လိုအပ္သည့္အတြက္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ ႏွင့္ ဆရာသမဂၢ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပါဝင္ေသာ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေ႐းျဖင့္ အစားထိုး႐န္ လိုအပ္ပါသည္။

Q26. ေက်ာင္းသားသမဂၢကိုယ္စားလွယ္အစား ေက်ာင္းသားကိုယ္စားလွယ္လို႕သတ္မွတ္တာပိုျပီးဒီမိုကေရစီမက်ဘူးလား။

A26. ေက်ာင္းသားသမဂၢ အမွဳေဆာင္မ်ားကို ေက်ာင္းသားမ်ားမွေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ထားတဲ့အတြက္ ေက်ာင္းသားသမဂၢကိုယ္ စားလွယ္ဟာ ေက်ာင္းသားမ်ားကုိ ကိုယ္စားျပဳပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံပညာေရးသမိုင္းရဲ႕ထူးျခားခ်က္အရလညး္ ေက်ာင္းသား သမဂၢရဲ႕ အခန္းကဏၰကိုျမွင့္တင္ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ ဦးေနဝင္းအစိုးရဟာ ေက်ာင္းသားသမဂၢကို ရန္သူလိုသေဘာထားၿပီး ၁၉၅၈ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ လက္ထက္မွာ တကၠသိုလ္ဥပေဒကို ျပင္ပါသည္။ တကၠသိုလ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေကာင္စီတြင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ ကိုယ္စားလွယ္ ဆိုသည့္စကားလံုးအစား ‘ေက်ာင္းသားကိုယ္စားလွယ္’ ဟုျပင္ပါသည္။ ၁၉၆၂တြင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အအံုကို မိုင္းခဲြဖ်က္ဆီးၿပီး ေက်ာင္းသားသမဂၢကို ၿဖိဳခဲြခဲ့ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ျမန္မာ့ပညာေရး သမိုင္းတြင္ ရွိခဲ့သည့္ အတိုင္း တကၠသိုလ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေကာင္စီတြင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢကိုယ္စားလွယ္ပါဝင္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။

Q27. ေက်ာင္းအလိုက္စီမံခန္႕ခြဲခြင့္ဆိုတာဘာလဲ။

A27. အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြမွာ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးတစ္ေယာက္တည္းကအုပ္ခ်ဴပ္ေနတာ၊ တေယာက္တည္းဆံုးျဖတ္ေနတာ မ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဴပ္ေရးေကာ္မတီနဲ႕ အုပ္ခ်ဴပ္တာမ်ဴိးပါ။ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးလညး္ပါမယ္၊ ဆရာဆရာမကိုယ္စားလွယ္ ေတြလညး္ပါတယ္၊ ေက်ာင္းသားမိဘကိုယ္စားလွယ္ေတြလညး္ပါတယ္၊ ရပ္ရြာကလူရိုေသရွင္ရိုေသပုဂိၢဳလ္ေတြလညး္ပါတယ္၊ ေက်ာင္းသားလက္ခံတဲ့ကိစၥေတြ၊ ဆရာခန္႕ထားတဲ့ကိစၥေတြ၊ ေက်ာင္းအေဆာက္အဦးဆိုင္ရာကိစၥေတြမွာ စုေပါင္းတိုင္ပင္ ဆံုး ျဖတ္ၾကဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။

Q28. ေက်ာင္းဆရာေတြ ရြာသူရြာသားေတြ အရည္အေသြးမွမရွိိတာ အုပ္ခ်ဴပ္ခိုင္းလို႕ျဖစ္ပါ့မလား။

A28. လူေတြမွာလုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိလာရင္၊ တာ၀န္ယူမွုတာ၀န္သိမွုဆိုတာေတြရွိလာရင္ အရည္အေသြးရွိပါတယ္။ အရည္အေသြးရွိ ေအာင္လညး္ျမွင့္တင္ေပးရပါမယ္။ ခုလက္ရွိစနစ္မွာ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးတစ္ေယာက္တညး္က ဆံုးျဖတ္လုပ္ကိုင္ေနတာကေကာ အရည္အေသြးမွီရဲ႕လား၊ ေအာင္ျမင္ရဲ႕လားလို႕ျပန္ေမးရပါလိမ့္မယ္။

Q29. တကၠသိုလ္ေတြ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရရင္ အစိုးရက မေထာက္ပံ႕ေတာ့ဘူး၊ ဆရာေတြ လခမရေတာ့ဘူးဆိုတာ ဟုတ္ပါ သလား။

A29. ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ဆိုတာ အထက္ကအမိန္႕လာမွ လုပ္ရတာမ်ဴိးမဟုတ္ဘဲ ေကာ္မတီကတာ၀န္ယူစီမံခန္႕ခြဲရတာမ်ဴိးပါ။ ႏိုင္ငံပိုင္တကၠသိုလ္ေတြျဖစ္တဲ႕အတြက္ႏုိင္ငံေတာ္ဘဏၰာနဲ႕ေထာက္ပံ႕ရပါမယ္။ ဆရာေတြအတြက္လစာေရာ၊ ပင္စင္ခံစားခြင့္ ေရာ ပါရပါတယ္။ တကၠသိုလ္ေတြမွာလညး္ ဘဏၰာေရးေကာ္မတီရွိျပီး ကိုယ္ပိုင္ရံပံုေငြ ထူေထာင္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္ အာဏာလညး္ ရွိရပါမယ္။

Q30. တကၠသိုလ္ေတြေက်ာင္းေတြ လြတ္လပ္ခြင့္ရသြားရင္ ၀ါးအစညး္ေျပသလိုျဖစ္မသြားဘူးလား၊ ငါတေကာေကာကုန္ ၾကရင္ မခက္ဘူးလား။

A30. ပညာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ရသြားတဲ့အတြက္ သက္ဆိုက္ရာေကာ္မတီေတြ၊ ဆရာဆရာမေတြမွာ လြတ္လပ္စြာစဥ္းစား ေတြး ေခၚႏိုင္ျပီး၊ တည္ထြင္ဖန္တီးမႈေတြလည္းလုပ္ႏုိင္တဲ့အတြက္ တိုးတက္လာဖို႕ပဲရွိပါတယ္။ ခ်ဴပ္ခ်ယ္ထားတာက လူေတြရဲ႕ အသိဥာဏ္ေတြ၊ တီထြင္ဖန္တီးမႈေတြကို သတ္ပစ္ရာေရာက္ပါတယ္။ ၀ါးအစညး္ေျပသလိုမျဖစ္ပါဘူး။ ငါတေကာလည္း မျဖစ္ပါ ဘူး၊ ထိန္းညွိဖို႕အတြက္အရည္အေသြးဆိုင္ရာဆန္းစစ္မွုေတြ၊ ဥပေဒေတြ၊ သတင္းမီဒီယာေတြရွိပါတယ္။

(၈) အမ်ဴိးသားပညာေရးေကာ္မရွင္နဲ႕တကၠသိုလ္မ်ားေပါင္းစပ္ညွိႏွဳိင္းေရးေကာ္မတီ

NNER ႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားက အေပၚကေနဖြဲ႕ေပးတဲ့ အမ်ဴိးသားပညာေရးေကာ္မရွင္္တို႕ တကၠသုိလ္မ်ားေပါင္းစပ္ညွိႏွုိင္းေရး ေကာ္မတီတို႕ မလိုအပ္ဖူးလို႕ တင္ျပပါတယ္။

Q31. ဗဟိုခ်ဴပ္ကိုင္မႈမရွိေတာ့ရင္ ပညာေရးစနစ္ပ်က္စီးသြားမွာေပါ့ ၊ ဗဟိုခ်ဴပ္ကိုင္မႈရွိဖို႕လိုတာေပါ့ ၊ မဟုတ္ဘူးလား။

A.31. တကၠသိုလ္ေတြေက်ာင္းေတြမွာ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရွိျပီဆိုရင္ သူတို႕ဟာသူတို႕တာ၀န္ယူၾကပါလိမ့္မယ္။ ပညာေရး၀န္ ၾကီးဌာနက ကူညီပံ႕ပိုးျခင္းျဖင့္တာ၀န္ယူမႈရွိေနပါမယ္။ အရာရာကိုခ်ဴပ္ကိုင္ထားမည့္ဗဟိုအဖြဲ႕မလိုအပ္ပါ။ ေက်းလက္ဖြံျဖိဳးေ႐း စည္ပင္သာယာေ႐း အုပ္ခ်ဳပ္ေ႐း သယံဇာတဆိုင္႐ာပြင့္လင္းျမင္သာမွဳ စသည့္ အျခားက႑မ်ားတြင္ပင္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွဳကို ေလ်ာ႕ခ်ေသာ ျပည္သူပါဝင္သည့္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေ႐းစနစ္မ်ား က်င့္သံုးလ်က္႐ိွျပီ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အစိုး႐ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္က ကတိ ကဝတ္ျပဳထားေသာ ဒီမိုကေ႐စီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေ႐း လုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ ကိုက္ညီပါသည္။

Q32. ဗဟိုဆိုတာမရွိရင ္တကၠသိုလ္ေတြေက်ာင္းေတြရဲ႕အရည္အေသြးကို ဘယ္လိုထိန္းညွိမလဲ။

A32. အရည္အေသြးနဲ႕ပတ္သတ္လို႕ လြတ္လပ္ေသာပညာရွင္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စညး္သည္႕ အရည္အေသြးျမွင့္တင္ေရးအဖြဲ႕ (Education Quality Assurance) ရွိဖို႕လိုပါတယ္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းမ်ား၏အရည္အေသြး၊ ဆရာဆရာမမ်ားအရည္အေသြး၊ သင္ရိုးညြွန္းတမ္းအရည္အေသြးမ်ားကုိ ဆန္းစစ္ျခင္း အၾကံေပးျခင္း စသည္တို႕လုပ္ေဆာင္မည့္ ပညာရွင္အဖြဲ႕ရွိပါမည္။ ထို ပညာရွင္မ်ားသည္ အမိန္႕ေပးေစခိုင္းမည့္အာဏာပိုင္မ်ားမဟုတ္ပါ။

Q33. တကၠသိုလ္မ်ားေပါင္းစပ္ညွိႏွိုင္းဖို႕ေကာ္မတီတရပ္လုိအပ္ပါသလား။

A33. တကၠသိုလ္မ်ားေပါင္းစပ္ညွုိႏွုိင္းရန္လိုအပ္လွ်င္ တကၠသိုလ္အုပ္ခ်ဴပ္ေရးေကာင္စီ အခ်င္းခ်င္းညွိႏွုိင္းျခင္းက ပိုေကာင္းပါ သည္။ ဗဟိုမွခန္႕အပ္ေသာေကာ္မတီဖြဲ႕စညး္ျခင္းသညး္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွုဳကိုဆက္လက္အသက္သြင္းေနျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။

(၉) ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား

NNER ႏွင့္ေက်ာင္းသားမ်ားက ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ားလြတ္လပ္စြာဖြဲ႕စညး္ခြင့္ ေတာင္းဆိုပါသည္။

Q34. ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြအစား၊ ေက်ာင္းသားအသင္းအဖြဲ႕ေတြ ဖြဲဲ႕ခြင့္ရတာမလံုေလာက္ဘူးလား။

A34. ေက်ာငး္သားအသင္းအဖြဲ႕ဆိုသည္မွာ အားကစား အႏုပညာ ျမိဳ႕နယ္အသင္း အစရွိသည္တို႕ကိုသာဆိုလုိပါသည္။ သမဂၢ သည္ႏုိင္ငံေရးအဓိပၸါယ္ေဆာင္ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသမိုင္းတြင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ၏ အေရးပါမွဳကို ျမန္မာႏုိင္ငံသားတုိင္း သိပါ သည္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ားသည္ ဒီမိုကေရစီ၏္သရုပ္သဏာန္လညး္ျဖစ္ပါသည္။ စစ္အာဏာသိမ္းအစိုးရက ေက်ာင္းသား သမဂၢ အေဆာက္အဦးကုိျဖိဳခြဲျပီး၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ားကို ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္ကို ရင္နာခဲ့ၾကရပါသည္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား တရား၀င္ဖြဲ႕စညး္ႏိုင္ေရးသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသမိုင္း၏ ္လိုအပ္ခ်က္၊ ဒီမိုကေရစီ၏ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ပါသည္။

Q35. သမဂၢေတြလြတ္လပ္စြာဖြဲ႕စညး္ခြင့္ေပးရင္ မူၾကိဳေက်ာင္းသားသမဂၢေတြေပၚလာမွာေပါ့။

A35. ဒါဟာေက်ာင္းသားသမဂၢေတြကိုပံုဖ်က္ခ်င္လို႕ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီအေလ့အက်င့္ေတြကေတာ့ ငယ္စဥ္ က တည္းကရွိရင္ ေကာင္းပါတယ္။ ေက်ာင္းသားကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္တာ၊ စုေပါင္းေခါင္းေဆာင္မႈေတြ၊ စုေပါင္းဆံုးျဖတ္မႈေတြကို ငယ္ကတညး္က အေလ႕အက်င့္ရွိလာရင္ ေက်ာင္းသားၾကီးေတြျဖစ္တဲ့အခါ အရည္အေသြးရွိတဲ့ ေက်ာင္းသားသမဂၢအမႈေဆာင္ေတြကို ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ႏိုင္ၾကမွာပါ။

(၁၀) ေက်ာင္းထုတ္ခံေက်ာင္းသားမ်ား ေက်ာင္းတက္ခြင့္ရေရး

NNER ႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားက ေက်ာင္းထုတ္ခံေက်ာင္သားမ်ား ေက်ာင္းတက္ခြင့္ရေရးကုိ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ၏ တရားမ်ွတမွဳအျဖစ္ေတာင္းဆိုပါသည္။

Q36. ရာဇ၀တ္မွုနဲ႕ေထာင္က်တဲ့ေက်ာင္းသားေတြလြတ္လာရင္ ေက်ာင္းတက္ခြင့္ေပးမွာလား။

A36. မည္သည္႕ျပစ္မႈျဖစ္ေစ ျပစ္ဒဏ္က်ခံျပီးပါက လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းကၾကိဳဆိုေနရာခ်ထားေပးရပါမည္။ ေက်ာင္းတက္ခြင့္ လည္း ေပးရပါမည္။ သို႕မွသာ လူ႕ေလာကတြင္ ရပ္တည္ႏိုင္ၿပီး ပတ္ဝန္းက်င္ကိုလည္း အက်ိဳးျပဳႏိုင္ပါမည္။

(၁၁) ပညာေရးမူ၀ါဒႏွင့္ဥပေဒမ်ားေရးဆြဲရာတြင္ေက်ာင္းသားသမဂၢကိုယ္စားလွယ္မ်ားဆရာသမဂၢကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ၀င္ရန္ NNER နဲ႕ ေက်ာင္းသားမ်ားက ပညာေရးမူ၀ါဒမ်ား၊ ဥပေဒမ်ား၊ ဆက္စပ္ဥပေဒမ်ား ေရးဆြဲရာတြင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ ကိုယ္ စားလွယ္မ်ား ဆရာသမဂၢကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပါ၀င္ခြင့္ရရန္ေတာင္းဆိုသည္။

Q37. ပညာေရးမူ၀ါဒေတြ၊ ဥပေဒေတြ ေရးဆြဲတာ ပညာရွင္ေတြအလုပ္မဟုတ္ဘူးလား၊ ေက်ာင္းသားေတြက နားမလည္ဘဲ ဘာ လို႕၀င္ပါခ်င္တာလဲ။

A37. ပညာရွင္ဆိုသူေတြမွာလညး္ သူတို႕ယံုၾကည္ရာေတြ၊ သန္ရာသန္ရာအယူအဆေတြ၊ ဆႏၵစြဲေတြ၊ အဂတိတရားေတြ ရွိ တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အမ်ားနဲ႕သက္ဆိုင္တဲ႕ မူ၀ါဒေတြ၊ ဥပေဒေတြမွာ သက္ဆိုင္သူေတြပါ၀င္ဖို႕လိုုအပ္ပါတယ္။ အမ်ား ကေနလာျပီး အမ်ားအတြက္ျဖစ္မဲ့ Public Policy ေတြျဖစ္ဖို႕အတြက္ သက္ဆိုင္သူေတြရဲ႕အၾကံဥာဏ္ေတြ မ်ားမ်ား ပါ၀င္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေက်ာင္သားသမဂၢကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ ဆရာသမဂၢကိုယ္စားလွယ္ေတြ ပါဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။

End.

Updated: 12 June 2015

NNER မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။